Τέσσερις μήνες από την πρώτη προσευχή στην Αγία Σοφία: Από τη φιέστα… στο «θάψιμο» του θέματος

Πόσο απασχολεί η Αγία Σοφία την τουρκική πολιτική και τουρκική κοινωνία; Γιατί τις τελευταίες ημέρες ο Τούρκος Πρόεδρος ξεκίνησε μια νέα ρητορική υπέρ της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ;
Τέσσερις μήνες συμπληρώνονται από την ημέρα που η Αγία Σοφία άνοιξε ως τζαμί, μετά την επεισοδιακή 24η Ιουλίου, και την πρώτη μουσουλμανική προσευχή σε αυτή, που συγκέντρωσε στίφη από όλη την τουρκική επικράτεια, αλλά και χώρες με μουσουλμανικό πληθυσμό. O δρόμος είχε ανοίξει και θεσμικά στις 10 Ιουλίου 2020, από το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας, καθώς με την απόφασή του ακύρωσε το νομικό καθεστώς που ίσχυε από την εποχή του Κεμάλ Ατατούρκ.
Κι ενώ τις πρώτες ημέρες αλλαγής καθεστώτος του βυζαντινού μνημείου, ο τουρκικός και διεθνής Τύπος μονοπωλούνταν από την μετατροπή του status quo, και σχηματίζονταν ατέλειωτες ουρές -ο χορός της COVID-19- έξω από αυτό από ένα ετερόκλητο κοινό (φανατικοί ισλαμιστές, αλλά και τουρίστες), το οποίο είτε ήθελε να χαζέψει τις αλλαγές που προώθησε η κυβέρνηση του AKP μέσα στην Αγία Σοφία είτε επιθυμούσε να μετάσχει στην προσευχή με τον Ιμάμη, σήμερα το σκηνικό στην πλατεία Σουλταναχμέτ είναι τελείως διαφορετικό.
Το «Woodstock του Ισλαμισμού», με τα οικογενειακά πικνίκ στην πλατεία, τις χιλιάδες selfie μπροστά από το μνημείο το ίδιο λεπτό, έχει λάβει οριστικά τέλος.
Δεν είναι μόνο που ούτε μια γραμμή δεν γράφεται για την Αγία Σοφία πλέον στα τουρκικά Μέσα, στα οποία το μνημείο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς μονοπωλούσε όλα τα πρωτοσέλιδα και τον τηλεοπτικό χρόνο για μεγάλο χρονικό διάστημα μαζί με τη θριαμβολογία (από τα φιλοκυβερνητικά Μέσα) του Πολιτικού Ισλάμ, που αποκαθηλώνει σταδιακά και συστηματικά τα τελευταία ίχνη του Κεμαλισμού, χωρίς να βγάζει άχνα σχεδόν το κεμαλικό στρατόπεδο.
Ούτε στη ρητορική του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπάρχει πρόσφατα σχετική αναφορά ούτε η τουρκική κοινή γνώμη συζητά ή ενδιαφέρεται για την Αγία Σοφία, ούτε καν στριμώχνεται ένα μέρος της -μαστιζόμενης από μια αδιανόητη οικονομική κρίση και την πανδημία- κοινωνίας στη γνωστή ουρά έξω από την είσοδο.
«Κανείς στην Τουρκία δεν ασχολείται με την Αγία Σοφία»
«Η Αγιά Σοφία είναι εκτός κάδρου. Οντως κανείς δεν ασχολείται μαζί της. Ο Ερντογάν είναι κάτω από μεγάλη πίεση από την ΕΕ και θα είναι και από τις ΗΠΑ μετά τις 20 Ιανουαρίου. Θέλει να κάνει μεταρρυθμίσεις, αλλά φοβάται τον κυβερνητικό εταίρο του, το ακροδεξιό MHP. Περιμένουμε πολιτικές αλλαγές, αλλά είμαστε σε πολύ κακή κατάσταση λόγω της COVID-19» λέει από την Κωνσταντινούπολη ο Ταϊφούν Ματέρ, πολιτικός παράγοντας στη γείτονα, με διώξεις και φυλακίσεις (πριν την προεδρία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν), με κόρη στη φυλακή σήμερα για την υπόθεση του Gezi Park.
Eίναι εντυπωσιακό ότι και ο Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κάνοντας ακόμη μια «κωλοτούμπα», κάλεσε το Σάββατο την Ευρωπαϊκή Ενωση σε διάλογο, λέγοντας ότι το μέλλον της Τουρκίας δεν βρίσκεται κάπου αλλού, αλλά στην Ευρώπη, με την αρωγή της οποίας θέλει να το χτίσει. Στις τρεις τέσσερις ομιλίες που πραγματοποιεί καθημερινά στις συνελεύσεις του κυβερνητικού κόμματος AKP πάντα θα υπάρχει μια αποστροφή, μια αναφορά στοχευμένα, για την ανάγκη προσέγγισης κι ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ.
«Δεν υπάρχει πια πουθενά η Αγία Σοφία μετά από τόσο θόρυβο και μετά από την υπερπαραγωγή για το άνοιγμά της ως τζαμί. Ξέραμε ήδη ότι ήταν η ανάγκη του Ερντογάν για την ολοκλήρωση της μετάβασης από τον Κεμαλισμό. Η Αγία Σοφία ήταν η τελευταία πράξη αποκαθήλωσης του Κεμάλ στη χώρα. Αλλά παρότι τρικ για να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη εν μέσω πανδημίας, ενώ η τουρκική οικονομία καθημερινά οδεύει στον γκρεμό και το ΑΚΡ χάνει την υποστήριξη των παραδοσιακά ψηφοφόρων του ακραιφνών Ισλαμιστών, δεν είχε τα κέρδη τελικά που υπέθετε πως θα έχει» εξηγεί ο Τζαν Γιουσκέλ, επικεφαλής της νεολαίας του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, CHP. «Είναι ενδεικτικό ότι η δημοτικότητα του Ερντογάν έχει πέσει κάτω από το 35%. Είναι η πρώτη φορά που εμφανίζεται τόσο κατακρημνισμένη» επισημαίνει.
Ολοι γνωρίζουν, πίσω από μισόλογα ή εριστικές δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου, ότι το αληθινό πρόβλημα είναι η οικονομία, προσθέτει ο Γιουκσέλ. «Η τουρκική κυβέρνηση τα πήγε πολύ άσχημα στην πανδημία. Κρύβει τον αριθμό των νοσούντων και των κρουσμάτων τους. Ωστόσο, όλοι στην Τουρκία σήμερα μιλάνε για την οικονομία, την πανδημία και το νέο κόμμα του αντάρτη Αλί Μπαμπατζάν» καταλήγει ο Γιουκσέλ που σήμερα εργάζεται στον Μητροπολιτικό Δήμο του Μερσίν, όπου εξελέγη Κεμαλιστής δήμαρχος.
«Ο Ερντογάν είναι «όμηρος» του Μπαχτσελί των Γκρίζων Λύκων»
«Ποια Αγία Σοφία; Είναι σαν να περάσαν χρόνια από τη «γιορτή» του Ιουλίου. Με άλλα ζητήματα ασχολούμαστε! Εδώ αναβλήθηκε η πολυαναμενόμενη μετατροπή της Μονής Χώρας σε τζαμί στις 30 Οκτωβρίου! Δεν ξέρουμε ακριβώς γιατί, αλλά προχτές ξαναείπε ο Ερντογάν ότι οραματιζόμαστε το μέλλον μας μέσα στην ΕΕ. Δεν είναι τυχαίο» εξηγεί η παντρεμένη με Ελληνα, Τζαντέρ Σενκάλ, που εργάζεται σε δημόσιες σχέσεις πολυεθνικής με έδρα την Κωνσταντινούπολη.
«Τα φιλοκυβερνητικά Μέσα μόνο μ’ αυτό ασχολούνται τις τελευταίες ημέρες. Η Τουρκία πρέπει να ανήκει στην Ευρώπη γιατί σκεφτείτε αν δεν ανήκει και εξοβελιστεί από την τελωνειακή ένωση. Μόνο η Γερμανία έχει 800 εργοστάσια και επιχειρήσεις στη χώρα μας».
Ο Ερντογάν είναι στριμωγμένος και φαίνεται, προσθέτει η συνομιλήτριά μας. «Αλλάζει καθημερινά πρακτικές, πολιτικές, τόνο, ένταση. Πριν πέντε μέρες μίλησε για μεταρρυθμίσεις στη Δημοκρατία και τη Δικαιοσύνη. Ολα αυτά για να ακούσουν οι Ευρωπαίοι. Φυσικά, δεν θα γίνει τίποτα τελικά, γιατί ο Ερντογάν είναι «όμηρος» του Μπαχτσελί των Γκρίζων Λύκων. Ο Μπαχτσελί έχει στριμώξει τόσο πολύ τον Ερντογάν που ο Τούρκος Πρόεδρος κάνει ό,τι του υπαγορεύουν οι Γκρίζοι Λύκοι».
Τα ποσοστά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι πεσμένα, επαναλαμβάνει και η Σενκάλ: «35% του δίνουν οι δημοσκοπήσεις» λέει. «Είναι πολύ μακριά αυτό το ποσοστό από το 51% που είχε. Ο Μπαχτσελί φαίνεται ότι κινείται μεταξύ 10-11%. Γι’ αυτό υπάρχει τόσο μεγάλη νευρικότητα. Εχει καταλάβει ο Ερντογάν κι ότι οι Γερμανοί αλλάζουν πλεύση, δεν είναι πλέον ανεκτικοί μαζί του και έχει αναπτύξει νέο λεξιλόγιο έναντι της ΕΕ».
Η φιέστα της Αγίας Σοφίας μπορεί να μην απέφερε τα αναμενόμενα κέρδη. Ξεκίνησαν όμως οι NAVTEX, καταλήγει σαρκαστικά. Μετά τη νέα NAVTEX, το Τoυρκικό Υπουργείο Εξωτερικών με ανακοίνωσή του ανέφερε ότι οι εργασίες του Oruc Reis σε περιοχή νότια-νοτιοανατολικά από το Καστελόριζο θα ολοκληρωθούν στις 29 Νοεμβρίου, οπότε το πλοίο θα αποχωρήσει από την περιοχή στην οποία βρίσκεται.
«Το πλοίο Oruc Reis στο πλαίσιο του προγράμματος «Demre 2B συλλογής δεδομένων» ξεκίνησε έρευνες στις 10 Αυγούστου και μέχρι σήμερα συγκέντρωσε δεδομένα σε έκταση 8.149 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Με τη σημερινή NAVTEX θα γίνει συγκέντρωση δεδομένων σε περιοχή 2.806 τετραγωνικών χιλιομέτρων και οι εργασίες θα ολοκληρωθούν στις 29 Νοεμβρίου» ανέφερε το ανακοινωθέν.
«Στο εξής, μαζί με τις NAVTEX, θα μπορούσε κανείς να παρακολουθεί ως «θρίλερ» το τι συμβαίνει στη Τουρκία. Ο Ερντογάν ήταν και παραμένει απρόβλεπτος. Δεν μπορείς να κάνεις σχέδια μαζί του. Είναι ένα ερώτημα αν η Ευρωπαϊκή Ενωση θα τον εμπιστευτεί» συνοψίζει Ρωμιός που έχει εργαστεί για χρόνια στο ελληνικό προξενείο στην Κωνσταντινούπολη.
Πηγή: Sputniknews, Ιωάννα Κλεφτόγιαννη