«Ενδυναμώνεται η τάση διείσδυσης των γυναικών στις ανώτερες βαθμίδες της Ελληνικής επιχειρηματικής σκηνής, επιβεβαιώνοντας τη σταδιακά αυξανόμενη αποδοχή των γυναικών στις διοικήσεις των επιχειρήσεων. Ετσι, σήμερα 3.757 εταιρείες έχουν στο τιμόνι τους Γυναίκες (ποσοστό 22,4% επί συνόλου 16.773 εταιρειών που δημοσίευσαν ισολογισμό), μερίδιο αυξημένο σε σχέση με πέρσι (21,1% του συνόλου).
Βασικό χαρακτηριστικό της Γυναικείας παρουσίας στο τιμόνι των επιχειρήσεων είναι ότι, αυτή εντοπίζεται κυρίως σε εταιρείες μικρότερου μεγέθους. Ετσι, συναντάμε Γυναίκες στην κορυφή στο 25% του συνόλου των πολύ μικρών εταιρειών (με κύκλο εργασιών < 2 εκατ.), ενώ στις μεγάλου μεγέθους εταιρείες (> 50 εκατ.). το ποσοστό των γυναικών που διοικούν περιορίζεται σε 11%.
Το έτος 2015 αποτέλεσε ένα έτος ορόσημο για ολόκληρο τον εταιρικό τομέα, με την επάνοδο στην κερδοφορία του συνόλου των εταιρειών, μετά από μία μακρά περίοδο καταγραφής ζημιών. Σε μία τέτοια ευνοϊκή συγκυρία, οι εταιρείες με Γυναίκες επικεφαλής παρουσίασαν πολύ καλύτερες επιδόσεις κερδοφορίας, σε σύγκριση με το σύνολο των επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, το 2015 εμφάνισαν εντυπωσιακή αύξηση (80%) καθαρών κερδών, με συνέπεια τα κέρδη τους να καλύψουν μερίδιο σχεδόν 26% στα αντίστοιχα κέρδη που αντιστοιχούν στο σύνολο των εταιρειών. Επίσης, πέτυχαν ένα περιθώριο κέρδους EBITDA 10,3%, έναντι αντίστοιχου δείκτη 8,8% του συνόλου των εταιρειών.
Οι υψηλές επιδόσεις σε επίπεδο κερδοφορίας επιβεβαιώνονται και σε άλλη Εκδοση της ICAP με τις 500 πιο κερδοφόρες εταιρείες του 2015 : από τις 500 αυτές εταιρείες, το 9% διοικείται από γυναίκες, οι οποίες μάλιστα πέτυχαν περιθώριο EBITDA 19% έναντι 13% του συνόλου.
Οπως έδειξε επιπλέον πρόσφατη έρευνα μας που απευθύνθηκε σε 680 μεγαλύτερες εταιρείες με Γυναίκες επικεφαλής, αυτές είναι υψηλού μορφωτικού επιπέδου, αφού πάνω από το ? διαθέτει Μεταπτυχιακό τίτλο Σπουδών. Δείχνουν επιμονή και εργατικότητα, ενώ θεωρούν ως τη σημαντικότερη ανταμοιβή τους την προσωπική ανάπτυξη, την καταξίωσή και αναγνώριση τους στο επαγγελματικό περιβάλλον. Παράλληλα, σε πολύ μεγάλο ποσοστό θεωρούν ότι, ο βασικότερος παράγοντας που οδηγεί στην καταξίωση είναι η ισχυρή επιθυμία για επιτυχία και πραγματοποίηση καριέρας (82%) και η αξιοποίηση ευκαιριών (81%).
Επιπλέον, οι Γυναίκες επικεφαλής εργάζονται σκληρά, δεδομένου ότι το 50% εξ αυτών εργάζονται πάνω από 50 ώρες την εβδομάδα, ενώ παράλληλα έχουν αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις. Επίσης χαρακτηρίζονται από αισιοδοξία και εργατικότητα, ενώ θεωρούν ότι υπερτερούν των ανδρών συναδέλφων τους στον τομέα της καλύτερης κατανόησης συναδέλφων, στις επικοινωνιακές δεξιότητες και στο επίπεδο της διορατικότητας.
Αποτελέσματα της Ερευνας για τη Γυναικεία Επιχειρηματικότητα
H πρώτη ερώτηση στην οποία κλήθηκαν να απαντήσουν οι γυναίκες ανώτατα στελέχη αφορούσε πόσες ώρες απασχολούνται κατά μέσο όρο ημερησίως στην εταιρεία τους. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι η μεγάλη πλειοψηφία εργάζεται πέραν του καθιερωμένου οχτάωρου ωραρίου, ενώ το 50% παραμένουν στο γραφείο τους παραπάνω από 10 ώρες (διάγραμμα 1). Χαρακτηριστικό είναι ότι μόλις το 6% εργάζεται λιγότερες από 8 ώρες.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω ευρήματα δεν προκαλεί εντύπωση ότι η επιμονή /εργατικότητα κατέλαβε τα 2/3 των απαντήσεων στην ερώτηση που αφορά τα κυριότερα χαρακτηριστικά που διακρίνουν τις γυναίκες ανώτατα στελέχη . Μεγάλο ποσοστό απαντήσεων κατέλαβε και η ηθική (53%), γεγονός το οποίο δείχνει ότι οι γυναίκες-ηγέτες λειτουργούν με ακεραιότητα και πιστεύουν στις προσωπικές τους αξίες, οι οποίες τις οδηγούνε στη λήψη των επιχειρηματικών τους αποφάσεων. Σημαντικό επίσης είναι και το χαρακτηριστικό της δημιουργικότητας, αφού 4 στις 10 θεωρούν ότι αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του χαρακτήρα τους. Επιπλέον, οι γυναίκες στην κορυφή της εταιρικής διακυβέρνησης είναι επικοινωνιακές (36%) και έχουν την ικανότητα να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τυχόν κρίσεις στον εργασιακό τους χώρο.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, η προσωπική ανάπτυξη αποτελεί τη σημαντικότερη ανταμοιβή για τις γυναίκες. Σχεδόν 3 στις 4 επέλεξαν τη συγκεκριμένη απάντηση, ενώ πιο χαμηλά, αλλά με μεγάλο ποσοστό (58%) ακολούθησε η καταξίωση και η αναγνώριση. Επίσης, η δυνατότητα καινοτομίας (42%) που τους παρέχει η υψηλή διοικητική τους θέση αποτελεί σημαντικό, επίσης, κίνητρο για μια επιτυχημένη καριέρα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι μόλις το 16% των ερωτηθεισών επέλεξαν τις οικονομικές απολαβές, εύρημα που εν μέρει καταρρίπτει το στερεότυπο ότι οι οικονομικές απολαβές αποτελούν το μεγαλύτερο κίνητρο για μια επιτυχημένη καριέρα.
Η ισχυρή επιθυμία για επιτυχία και πραγματοποίηση καριέρας αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα που συνέβαλε στην επαγγελματική καταξίωση των γυναικών ανώτατων στελεχών σύμφωνα με το 82% του δείγματος (διάγραμμα 4). Περίπου αντίστοιχο αριθμό απαντήσεων έλαβαν τόσο η αξιοποίηση ευκαιριών (81%), όσο και οι ηγετικές ικανότητες (80%), που ως φαίνεται διαδραμάτισαν καταλυτικό ρόλο στην επαγγελματική τους ανέλιξη. Δεν εκπλήσσει και το γεγονός ότι πολύ υψηλά ποσοστά έλαβαν η υποστήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον (77%), όπως και το μορφωτικό επίπεδο (73%).
Εντούτοις, ο δρόμος προς την κορυφή της επαγγελματικής ιεραρχίας δεν υπήρξε εύκολος. Παραπάνω από τις μισές γυναίκες (54%) απάντησαν ότι οι οικογενειακές υποχρεώσεις τους αποτέλεσαν εμπόδιο στην καριέρα τους. Παρόλο που το παραπάνω εύρημα ήταν αναμενόμενο, ένα αρκετά σημαντικό ποσοστό (46%) αντιμετώπισε προκαταλήψεις λόγω φύλου. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις, οι γυναίκες είχαν να αντιμετωπίσουν μια εταιρική κουλτούρα που δεν συνέβαλλε στην επαγγελματική τους ανέλιξη (45%). Είναι προφανές ότι πολλοί εργοδότες πιστεύουν ακόμη ότι οι γυναίκες δεν μπορούν να αφιερώσουν στην εργασία τους το χρόνο και την ενέργεια που απαιτείται στον ίδιο βαθμό με τους άνδρες, εξαιτίας των οικογενειακών τους υποχρεώσεων. Συνοψίζοντας, συμπεραίνεται ότι δεν παρέχονται στις γυναίκες οι ίδιες ευκαιρίες με τους άνδρες.
Σε ποιους τομείς, όμως, θεωρούν ότι υπερτερούν ή υστερούν οι γυναίκες ανώτατα στελέχη έναντι των ανδρών; Παραπάνω από 8 στις 10 ερωτηθείσες θεωρούν ότι οι γυναίκες κατανοούν καλύτερα τους συναδέλφους τους (81%). Οι γυναίκες-ηγέτες έχουν αφθονία συναισθηματικής νοημοσύνης. Εχουν αυτογνωσία και είναι σε αρμονία με τα συναισθήματά τους, καθώς και τα συναισθήματα των άλλων. Οι επικοινωνιακές τους δεξιότητες (73%) είναι υψηλότερες από τους άνδρες ,γεγονός το οποίο σημαίνει ότι είναι και καλές ακροάτριες. Επίσης, το 70% πιστεύει ότι η γυναίκα ανώτατο στέλεχος έχει αυξημένη διορατικότητα και το 58% ότι η δημιουργικότητα είναι ένας τομέας στον οποίο υπερτερούν οι γυναίκες. Εντούτοις, η πλειοψηφία των ερωτηθεισών γυναικών θεωρεί ότι οι γυναίκες είναι πιο διστακτικές στο να αναλαμβάνουν ρίσκα (μόλις 10% δήλωσε ότι υπερτερούν), ενώ φαίνεται ότι είναι και λιγότερο φιλόδοξες (13%) και ανταγωνιστικές (16%). Επίσης, φαίνεται να έχουν και μειωμένη αυτοπεποίθηση για τις ικανότητές τους σε σχέση με τους άνδρες (19%).
Τέλος, όσον αφορά την επαγγελματική τους δικτύωση οι γυναίκες ανώτατα στελέχη απάντησαν ότι χρησιμοποιούν κυρίως επαγγελματικά γεύματα (46%), καθώς και κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Εντύπωση προκαλεί ότι λιγότερες από 1 στις 3 (28%) χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Δημογραφικά Στοιχεία
Η πλειοψηφία των γυναικών του δείγματος ανήκει στην ηλικιακή ομάδα 40-49 έτη (37%), ενώ ακολουθούν οι ηλικίες 50 έως 59 με 34%. Σημαντικό ποσοστό καταλαμβάνει και η ηλικιακή ομάδα 30 έως 39 (23%). Επίσης, το 77% του δείγματος έχει σύζυγο, ενώ το 73% έχουν και παιδιά.
Σχετικά με το επίπεδο εκπαίδευσης, οι περισσότερες γυναίκες (42%) έχουν αποκτήσει πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ το 34% του δείγματος κατέχει και μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι το 68% των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα, πέραν από τη διευθυντική/διοικητική θέση που κατέχουν στην εταιρεία τους, συνδέονται και μετοχικά με αυτήν (ελέγχουν δηλαδή κάποιο ποσοστό μετοχών).
Περαιτέρω, με βάση το προσωπικό των εταιρειών και σύμφωνα με τα πρότυπα που ακολουθούνται από την Ευρωπαϊκή Ενωση, παρατηρείται ότι η πλειοψηφία των επιχειρήσεων που διευθύνονται ή/και ελέγχονται από γυναίκες είναι μικρού μεγέθους (Small και Micro). Ειδικότερα, το 70% των εταιρειών του δείγματος απασχολούν λιγότερα από 50 άτομα (διάγραμμα 10). Οι μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις (με προσωπικό μεταξύ 50-249 ατόμων) αποτελούν το 25% των εταιρειών, ενώ οι μεγάλου μεγέθους (με προσωπικό >250 ατόμων) το 5%.
