Την εκτίμηση ότι η συμφωνία της Ουκρανίας με τις ΗΠΑ είναι προς όφελος της χώρας του και ότι η Ουκρανία μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στον εξοπλισμό της Ευρώπης, εξέφρασε ο Oleksii Sobolev, πρώτος υφυπουργός οικονομικών της Ουκρανίας, μιλώντας διαδικτυακά στην 29η Ετήσια Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης του Economist, που διεξάγεται στην Αθήνα.
Στην ερώτηση του συντονιστή της συζήτησης, του Daniel Franklin (executive editor and senior editor, Britain, The Economist) για το «ποια είναι τα σημερινά επίπεδα της ουκρανικής οικονομίας, μετά από τρία χρόνια εμπόλεμης κατάστασης με τη Ρωσία», ο κ. Sobolev αναφέρθηκε στις πολλαπλές επιπτώσεις του πολέμου, όμως τα αυξημένα μεταναστευτικά ρεύματα των Ουκρανών, τις καταστροφές στις υποδομές και την εφοδιαστική αλυσίδα, τις ανατροπές στην αγορά κ.ά.
Είπε μεταξύ άλλων ότι λόγω αυτής της κατάστασης «η οικονομία συρρικνώθηκε το 2022 αλλά αναπτύχθηκε το 2023 κατά 5% και το 2024 κατά περίπου 3% ενώ κάτι ανάλογο αναμένεται και για το 2025». […] «Ο πόλεμος πέρα από τη φύση του είναι και οικονομικός πόλεμος. Η Ουκρανία βιώνει αυτόν τον οικονομικό πόλεμο. Βέβαια το ότι η οικονομία μας πάει καλύτερα είναι ένα θαύμα. Το 2025 έχουμε τα πρώτα νούμερα και αν τα συγκρίνουμε με της Ρωσίας, θα δούμε ότι η ρωσική οικονομία έπεσε κατά 0,6%, για πρώτη φορά από το 2022, ενώ η οικονομία της Ουκρανίας αυξήθηκε κατά 1% και συνεχίζει να αυξάνεται».
Τόνισε ότι «η ουκρανική οικονομία τα πάει καλά» και εξηγώντας τους λόγους που αυτό συνέβη, είπε μεταξύ άλλων ότι «αυτό έγινε με τη βοήθεια των εταίρων μας» και μίλησε για «παγκόσμια οικονομική βοήθεια που από το 2022 μέχρι τώρα ξεπέρασε τα 125 δισ. δολάρια». […] «Είναι ασυνήθιστο το ότι η μακροοικονομία της Ουκρανίας συνεχίζει να δουλεύει παρά τον πόλεμο», είπε.
Αναφερόμενος σε τομείς όπως οι κατασκευές, τα φάρμακα και τα τρόφιμα είπε ότι «ανθούν». Έκανε ακόμη γνωστό ότι «το 2024 η δημόσια κατανάλωση αντιπροσώπευε το 38% του ΑΕΠ από 17% που ήταν τα προηγούμενα χρόνια. Μιλάμε για μια νέα προσαρμογή που αντιμετώπισε η οικονομία μας και μέχρι στιγμής τα πάμε καλά».
Σε ερώτηση για τους περιορισμούς που έθεσε ο πόλεμος σε θέματα εργατικού δυναμικού και παραγωγής ο κ. Sobolev είπε μεταξύ άλλων ότι «η έλλειψη εργατικού δυναμικού βρίσκεται στην τρίτη θέση των προβλημάτων» όμως οι εργαζόμενοι έχουν καλύτερους μισθούς. Σημείωσε μάλιστα ότι «πέρσι είχαμε διψήφια αύξηση μισθών».
Σε ερώτηση σχετικά με την καινοτομία, ιδιαίτερα στο στρατιωτικό σκέλος και με το ρόλο που μπορεί να παίξει η Ουκρανία στο σχεδιασμό της Ευρώπης για αύξηση των δαπανών της στην άμυνα, ο κ. Sobolev είπε μεταξύ άλλων:
«Η Ουκρανία μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στον εξοπλισμό της Ευρώπης. Στην άμυνα μπορούμε να παρέχουμε αυτή τη στιγμή ασφάλεια σε ολόκληρη την Ευρώπη. Έχουμε τον πιο ισχυρό στρατό στην Ευρώπη.[…] «Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη ένα ισχυρό πρόγραμμα ασφάλειας και για την Ε.Ε. ύψους 150 δις ευρώ […] «Επίσης ο βιομηχανικός τομέας εξελίσσεται και πιστεύω ότι ο πολιτικός και ο στρατιωτικός τομέας θα εξελιχθούν παράλληλα στην Ουκρανία καθώς υπάρχει μεγάλη ανάγκη για ασφάλεια».
Μία ερώτηση που δέχτηκε ο κ. Sobolev αφορούσε στο σκέλος της συμφωνίας της Ουκρανίας με τις ΗΠΑ σε ό,τι αφορά την εκμετάλλευση των ορυκτών και στο πού κατέληξαν οι διαπραγματεύσεις. Απαντώντας είπε μεταξύ άλλων: «Πιστεύω ότι η συμφωνία είναι προς όφελός μας» και ότι «η όλη διαδικασία ήταν μεν έντονη αλλά απόλυτα διαφανής». Πρόσθεσε μάλιστα ότι από τη στιγμή που αποσαφηνίστηκαν τα στρατηγικά συμφέροντα των δύο πλευρών οι διαπραγματεύσεις έγιναν πιο εύκολες και όλοι κοιτάξαμε το ζήτημα από καθαρά πρακτική άποψη. Η συμφωνία που συζητούμε αυτή τη στιγμή είναι απολύτως εφικτή και πρακτική. Καταλήξαμε λοιπόν σε ένα Ταμείο στο οποίο μετέχουμε από 50% Ουκρανία και ΗΠΑ. Αυτό επιτρέπει στις ΗΠΑ να προσφέρουν στρατιωτική βοήθεια και να λάβουν πρόσθετη συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο του Ταμείου». […] «Εργαζόμαστε μαζί με τις ΗΠΑ σε ένα πρώτο πιλοτικό project που θα στηρίξει αυτό το Ταμείο. Εκτιμούμε ότι το Ταμείο θα αποτελέσει μία καταλυτική επένδυση με την έννοια ότι τα projects στα οποία θα επενδύσει θα προσελκύσουν πολλούς συνεπενδυτές από τον υπόλοιπο κόσμο και από διάφορες ιδιωτικές εταιρείες. Αυτή είναι η τρέχουσα κατάσταση και ευελπιστούμε να κάνουμε το Ταμείο αυτό μία πρακτική λύση για όλους μας».
Ερωτηθείς αν πιστεύει ότι η Ουκρανία είχε «τα χαρτιά» για να προστατεύει τα συμφέροντά της κατά τις διαπραγματεύσεις για τα ορυκτά και ότι τα οφέλη δεν είναι μόνο προς την πλευρά των ΗΠΑ, ο κ. Sobolev είπε ότι «σαφώς δεν ήταν μονομερής η συμφωνία.[…] «Θεωρούμε ότι η συμφωνία είναι πολύ θετική και ότι κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα πολύ πετυχημένο όχημα και να εκπέμψουμε το μήνυμα ότι μπορείς να κλείσεις μεγάλες συμφωνίες στην Ουκρανία οι οποίες θα διαρκούν για πολλά χρόνια, για δεκαετίες».
Τέλος απαντώντας σε ερώτηση για το πόσο ευάλωτα είναι τα κοιτάσματα της χώρας στις επιθέσεις της Ρωσίας, δεδομένου ότι πρόσφατα η Ρωσία πήρε υπό τον έλεγχό της στο Ντονέτσκ ένα μεγάλο ορυχείο λιθίου, ο κ. Sobolev είπε ότι «το συγκεκριμένο ορυχείο ήταν εδώ και πολύ καιρό σε ζώνη που απείχε λίγες δεκάδες χιλιόμετρα από το μέτωπο, οπότε, κάθε είδους οικονομική ανάπτυξη από αυτό θα ήταν δύσκολο να επιτευχθεί. Το μεγαλύτερο μέρος των ορυκτών κοιτασμάτων βρίσκονται σε περιοχές ελεγχόμενες από την κυβέρνηση. Εκτιμούμε λοιπόν ότι υπάρχουν τρία μεγάλα κοιτάσματα που αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε κατεχόμενες περιοχές. Τα υπόλοιπα (σπάνιες γαίες, τιτάνιο, λίθιο, μαγγάνιο, σίδερο) βρίσκονται όλα στο κεντρικό τμήμα της Ουκρανίας ενώ τα ορυχεία ουρανίου βρίσκονται πιο κοντά στο Δυτικό τμήμα της χώρας, οπότε είναι απολύτως ασφαλή. Εκεί υπάρχουν πολλές ευκαιρίες ανάπτυξης του τομέα των κρίσιμων ορυκτών».
Μπάμπης Γιαννακίδης
