Το ποσοστό του εισοδήματος από τον κατώτατο μισθό που δαπανάται για ενοίκιο ποικίλλει σε όλη την Ευρώπη, από 35% στη Γαλλία έως 56% στην Ολλανδία. Το euronews Business εξετάζει τους κατώτατους μισθούς και το μέσο κόστος ενοικίου στις χώρες της ΕΕ.

«Στέγαση, νερό, ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο» αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών των νοικοκυριών στην ΕΕ. Το 2022, σχεδόν το ένα τέταρτο του συνόλου των οικιακών δαπανών (24,1%) διατέθηκε για αυτές τις βασικές ανάγκες, δείχνοντας σαφώς τη σημαντική βαρύτητα που έχουν στους προϋπολογισμούς των ευρωπαϊκών νοικοκυριών.

Το ποσοστό αυτό διαφέρει σημαντικά μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και, το σημαντικότερο, ανάλογα με τα επίπεδα εισοδήματος εντός κάθε χώρας. Ειδικότερα, οι χαμηλόμισθοι επηρεάζονται σημαντικά, καθώς διαθέτουν μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους για «στέγαση, νερό, ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο».

Η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων (ETUC) αναφέρει ότι σε 14 κράτη μέλη της ΕΕ το ενοίκιο για ένα ακίνητο με το πολύ δύο υπνοδωμάτια καταλαμβάνει τουλάχιστον το 35% του εισοδήματος των εργαζομένων με τον νόμιμο κατώτατο μισθό. Το 2024, κατά μέσο όρο, οι εν λόγω εργαζόμενοι δαπανούν το 45% των αποδοχών τους μόνο για τη στέγαση, γεγονός που καταδεικνύει τη βαριά οικονομική επιβάρυνση που συνεπάγεται το κόστος στέγασης για τους χαμηλόμισθους σε όλες αυτές τις χώρες.

«Εκατομμύρια εργαζόμενοι στα περισσότερα κράτη μέλη βλέπουν ένα τεράστιο μέρος του μισθού τους να φεύγει από τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς αμέσως μετά την είσοδό του, απλώς και μόνο για να διατηρήσουν μια στέγη πάνω από το κεφάλι τους», δήλωσε η Γενική Γραμματέας της ETUC Έστερ Λιντς.

Πόσο κοστίζει η ενοικίαση ενός ακινήτου με έως δύο υπνοδωμάτια σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες; Ποιος είναι ο μηνιαίος μισθός των εργαζομένων με τον κατώτατο μισθό σε όλη την Ευρώπη; Και σε ποιες χώρες παρατηρείται το υψηλότερο ποσοστό του εισοδήματος που ξοδεύουν για ενοίκιο όσοι κερδίζουν τον κατώτατο μισθό;
Ο κατώτατος μισθός παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις, από 477 ευρώ έως 2.571 ευρώ

Μεταξύ των 14 χωρών που συμπεριλήφθηκαν στην έρευνα, οι νόμιμοι κατώτατοι μισθοί κυμαίνονταν από €477 στη Βουλγαρία έως €2.571 στο Λουξεμβούργο. Μόνο έξι από αυτές τις χώρες έχουν κατώτατο μισθό άνω των 1.000 ευρώ, ενώ τρεις υπερβαίνουν τα 2.000 ευρώ: το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία και η Ολλανδία.

Η Δανία, η Ιταλία, η Αυστρία, η Φινλανδία και η Σουηδία δεν έχουν εθνικό νόμιμο κατώτατο μισθό.

Το μέσο ενοίκιο σε 14 χώρες είναι 600 ευρώ

Το ενοίκιο για ένα ακίνητο με το πολύ δύο υπνοδωμάτια κυμαίνεται από €215 στη Βουλγαρία έως €1.340 στο Λουξεμβούργο, ενώ ο μέσος όρος των 14 χωρών είναι €599.

Σε επτά χώρες, το μέσο ενοίκιο ήταν κάτω από 400 ευρώ, μεταξύ των οποίων η Βουλγαρία (215 ευρώ), η Ρουμανία (277 ευρώ), η Κροατία (311 ευρώ), η Ελλάδα (344 ευρώ), η Σλοβακία (371 ευρώ), η Εσθονία (387 ευρώ) και η Πορτογαλία (391 ευρώ). Στο υψηλότερο επίπεδο, το μέσο ενοίκιο ξεπέρασε τα 1.000 ευρώ στο Λουξεμβούργο, την Ιρλανδία και την Ολλανδία, ενώ ήταν 618 ευρώ στη Γαλλία και 578 ευρώ στην Ισπανία.

Οι υπολογισμοί των ενοικίων βασίζονται στα στοιχεία της Eurostat για το 2022, προσαρμοσμένα για τον πληθωρισμό.

Το τμήμα του εισοδήματος του κατώτατου μισθού που δαπανάται για το ενοίκιο προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την οικονομική επιβάρυνση που προκαλεί το ενοίκιο στους χαμηλόμισθους.

Μεταξύ των 14 χωρών, το ποσοστό αυτό κυμαίνεται από 35% στη Γαλλία έως 56% στην Ολλανδία. Κατά μέσο όρο, οι κάτοχοι κατώτατου μισθού σε όλες αυτές τις χώρες δαπανούν το 45% ή το 46% του εισοδήματός τους για ενοίκιο, ανάλογα με τη μέθοδο υπολογισμού που χρησιμοποιείται.

Εκτός από την Ολλανδία, όπου το ποσοστό φτάνει το 56%, το ενοίκιο αφορά πάνω από το 50% του εισοδήματος του κατώτατου μισθού τόσο στην Ιρλανδία (55%) όσο και στο Λουξεμβούργο (52%).

Η Γαλλία έχει το χαμηλότερο ποσοστό με 35%, πράγμα που σημαίνει ότι το ενοίκιο αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τρίτο του εισοδήματος των εργαζομένων με κατώτατο μισθό. Η Κροατία (37%) και η Ελλάδα (38%) ακολουθούν σε απόσταση αναπνοής από τη Γαλλία με χαμηλότερη αναλογία ενοικίου προς εισόδημα για τους εργαζόμενους με ελάχιστο μισθό.

Στη Βουλγαρία, όπου τόσο ο κατώτατος μισθός όσο και το ενοίκιο είναι τα χαμηλότερα, οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να δαπανούν ένα σημαντικό 45% του εισοδήματός τους για ενοίκιο. Στην Ισπανία, η αναλογία αυτή είναι παρόμοια υψηλή, 44%.

Το κόστος του ενοικίου βασίζεται σε εθνικούς μέσους όρους – ωστόσο, η κατάσταση μπορεί να είναι ακόμη πιο δύσκολη στις πόλεις και στις περιοχές της πρωτεύουσας, όπου συγκεντρώνονται οι περισσότερες θέσεις εργασίας.

«Παρά το γεγονός ότι πληρώνουν υψηλά ενοίκια με χαμηλούς μισθούς, η στέγασή τους είναι συχνά εντελώς ανεπαρκής, εκθέτοντας τους ίδιους και τις οικογένειές τους σε ζητήματα υγείας», δήλωσε η Λιντς.

«Άλλοι αναγκάζονται να κοιμούνται στον καναπέ στα διαμερίσματα των φίλων τους, να συνεχίσουν να ζουν με τους γονείς τους όταν αυτό είναι δυνατό, ακόμα και να κοιμούνται στα αυτοκίνητά τους», πρόσθεσε η ίδια.
Πόσα ξοδεύουν οι ευρωπαϊκές χώρες για στέγαση και λογαριασμούς;

Μπορούμε επίσης να εξετάσουμε πρόσθετα στοιχεία από τη Eurostat που υπερβαίνουν μόνο τον κατώτατο μισθό και το ενοίκιο. Αυτό το σύνολο δεδομένων αντικατοπτρίζει το ποσοστό των συνολικών δαπανών των νοικοκυριών που διατίθενται για στέγαση, νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο και άλλα καύσιμα, το οποίο διαφέρει σημαντικά σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Το 2022, η Σλοβακία βρέθηκε στην κορυφή της λίστας, με πάνω από το 30% των δαπανών των νοικοκυριών να διατίθεται για στέγαση, νερό, ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο και άλλα καύσιμα. Από κοντά ακολουθούν η Φινλανδία και η Δανία, με τα νοικοκυριά να δαπανούν 29,6% και 29,1%, αντίστοιχα, για στέγαση και υπηρεσίες κοινής ωφέλειας.

Αντίθετα, η Μάλτα (13,9%) και η Κροατία (14,9%) διαθέτουν πολύ μικρότερο ποσοστό των δαπανών τους για στέγαση και υπηρεσίες κοινής ωφέλειας.

Το διάγραμμα υπογραμμίζει ότι οι χώρες της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης αντιμετωπίζουν σημαντικές οικονομικές πιέσεις που σχετίζονται με αυτές τις δαπάνες.

Οι δαπάνες αυτές περιλαμβάνουν:

• Πραγματικά ενοίκια για στέγαση
• Υπολογιζόμενα ενοίκια για στέγαση
• Συντήρηση και επισκευή της κατοικίας
• Ύδρευση και διάφορες υπηρεσίες που αφορούν την κατοικία
• Ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο και άλλα καύσιμα

Το 2019, το ποσοστό αυτό ήταν 25,7% στο Ηνωμένο Βασίλειο, πρώην μέλος της ΕΕ.

Πηγή:euronews.gr

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει με την αποστολή προειδοποιητικών επιστολών στην Ελλάδα και σε ακόμη 12 κράτη-μέλη, λόγω μη υποβολής των τελικών επικαιροποιημένων εθνικών σχεδίων τους για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ), σύμφωνα με τον κανονισμό για τη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης και της Δράσης για το Κλίμα.

Τα τελικά επικαιροποιημένα ΕΣΕΚ αποτελούν καίριας σημασίας εργαλεία για να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη καθορίζουν συγκεκριμένο χάρτη πορείας για την επίτευξη των συμφωνημένων στόχων της ΕΕ αναφορικά με τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση, μεταξύ άλλων.

Είναι επίσης καίριας σημασίας για να μπορέσει να αξιολογήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη συλλογική θέση των κρατών μελών όσον αφορά τη φιλοδοξία για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια έως το 2030.

Ολα τα κράτη μέλη όφειλαν να έχουν υποβάλει τα τελικά επικαιροποιημένα ΕΣΕΚ τους έως τις 30 Ιουνίου 2024. Μέχρι στιγμής, η Επιτροπή έχει λάβει 14 τελικά σχέδια, ενώ 13 κράτη μέλη δεν τα έχουν ακόμη υποβάλε.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι παραβιάζουν την υποχρέωσή τους βάσει του κανονισμού για τη διακυβέρνηση και, ως εκ τούτου, αποστέλλει προειδοποιητικές επιστολές. Το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Εσθονία, η Ελλάδα, η Κροατία, η Κύπρος, η Μάλτα, η Αυστρία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Σλοβενία και η Σλοβακία έχουν πλέον προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσουν στην Επιτροπή. Εάν δεν δώσουν ικανοποιητική απάντηση, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη.

Αυτές τις γιορτές ο Χριστουγεννιάτικος Κόσμος του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) πλημμυρίζει μουσική και προσκαλεί το κοινό να παρακολουθήσει ένα πλούσιο πρόγραμμα με διαφορετικά ακούσματα για όλα τα γούστα.

Στην ενότητα Cosmos, δύο συναυλίες γεμίζουν με γιορτινές μελωδίες την Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος. Στις 16 Δεκεμβρίου, η διαπολιτισμική συμφωνική ορχήστρα και η χορωδία νέων του El Sistema Greece δίνουν μια κινηματογραφική διάσταση στα φετινά Χριστούγεννα, παρουσιάζοντας δημοφιλή τραγούδια από αγαπημένα μιούζικαλ αλλά και διαχρονικές κινηματογραφικές επιτυχίες.

Στις 23 Δεκεμβρίου, η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ παρουσιάζει ένα εορταστικό πρόγραμμα με τρία κλασικά έργα: τη Μεγάλη Ζωολογική Φαντασία «Καρναβάλι των Ζώων» του Camille Saint Saens, το «Τρίπτυχο για δύο πιάνα» του Χρήστου Παπαγεωργίου και τη Σουίτα από την όπερα «Παραμονή Χριστουγέννων» του Nikolai Rimsky-Korsakov.
Το SNFCC Youth Council (Συμβούλιο Νέων του ΚΠΙΣΝ) συμμετέχει κι αυτό στη γιορτή, διοργανώνοντας μια σειρά διαφορετικών δράσεων. Ανερχόμενα μουσικά σχήματα θα παρουσιαστούν στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος, δίνοντας τον ρυθμό με μια σειρά μικρών συναυλιών κάτω από τη φωτιστική εγκατάσταση του Θόλου.

Η μουσική και ο χορός, όμως, δε σταματούν εκεί – ένα σετ ακουστικά, δύο DJs με ταυτόχρονη παρουσία και μια εντυπωσιακή φωτιστική εγκατάσταση στον Θόλο, στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος, είναι αυτά που χρειάζονται για ένα πετυχημένο Silent Disco Party.
Την εορταστική περίοδο θα κλείσει στις 6 Ιανουαρίου μία απολαυστική συναυλία των Storyville Ragtimers στην Αγορά του ΚΠΙΣΝ, αφιερωμένη στον θρύλο της τζαζ Louis Armstrong.
Επιπλέον, καθ’ όλη τη διάρκεια των γιορτών (22/12 – 07/01) το Christmas Pop-Up Bar στον Φάρο του ΚΠΙΣΝ περιμένει τους επισκέπτες με DJ sets από γνωστούς παραγωγούς σε συνδυασμό με χριστουγεννιάτικα κοκτέιλ και υπέροχη θέα στο φωτισμένο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος αλλά και σε όλη την πόλη.

Ολες οι μουσικές εκδηλώσεις πραγματοποιούνται χάρη στη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).

Περισσότερες πληροφορίες και το αναλυτικό πρόγραμμα του Χριστουγεννιάτικου Κόσμου του ΚΠΙΣΝ μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του snfcc.org καθώς και στις σελίδες του στα social media @SNFCC.

Ν.Μπ.

Οι θιασώτες της δημοσιονομικής πειθαρχίας συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να κυβερνήσουν με το «φρένο του χρέους» να τους δένει τα χέρια. Καιρός ήταν, σχολιάζει ο Γιάννης Παπαδημητρίου.

«Είναι αυτονόητο ότι μπορούμε να μιλήσουμε» για αλλαγές στους συνταγματικούς κανόνες περί χρέους, δηλώνει ο επικεφαλής της χριστιανοδημοκρατικής αντιπολίτευσης (CDU) Φρίντριχ Μερτς στο οικονομικό φόρουμ της εφημερίδας Suddeutsche Zeitung την Τρίτη. Κάτι ανάλογο θα επαναλάβει την επόμενη μέρα στη Βουλή. Μιλάμε για τον γνωστό Φρίντριχ Μερτς, τον υπέρμαχο της δημοσιονομικής πειθαρχίας, τον «εκλεκτό» του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, τον θιασώτη του ισχνού κράτους και της φορολογικής απλούστευσης.

Αν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις, τον Φεβρουάριο ο Μερτς θα είναι καγκελάριος. Μόλις πέρσι το κόμμα του έσυρε στο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο την «συγκυβέρνηση» υπό τον σοσιαλδημοκράτη Oλαφ Σολτς για παραβίαση των κανόνων περί χρέους. Tων ιδίων κανόνων, για τους οποίους σήμερα «είναι αυτονόητο ότι μπορούμε να μιλήσουμε». Αυτή η αλλαγή ρότας υπόσχεται, αν μη τι άλλο, έναν συναρπαστικό προεκλογικό αγώνα στη Γερμανία.

Hδη η πρόεδρος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) Σάσκια Eσκεν προτείνει στον Μερτς μία συμφωνία για αλλαγή των κανόνων «εδώ και τώρα», με κριτήριο εάν τα νέα δάνεια θα προορίζονται για «κατανάλωση» ή για «επενδύσεις». Στην πρώτη περίπτωση είναι «κακά δάνεια» που απαγορεύονται από το συνταγματικά κατοχυρωμένο φρένο του χρέους. Στη δεύτερη περίπτωση πρόκειται για «καλά δάνεια» που δεν εμπίπτουν στους κανόνες περί χρέους.

Aλλο «κατανάλωση», άλλο «επένδυση»

Υπάρχει μία λογική σε αυτή τη διαφοροποίηση. Γίνεται αντιληπτή και σε ατομικό επίπεδο: Αν αγοράσουμε ένα μεγάλο αυτοκίνητο απλώς και μόνο για να εντυπωσιάσουμε τους φίλους μας, πρόκειται για μία καταναλωτική δαπάνη από την οποία μόνο απώλειες μπορούμε να περιμένουμε. Σε αυτή την περίπτωση ας μην δανειστούμε χρήματα, εκτός αν είμαστε βέβαιοι ότι θα εξυπηρετήσουμε το χρέος μας.

Αν όμως αγοράσουμε το ίδιο αυτοκίνητο για να το δουλέψουμε ως ταξί, τότε δεν πρόκειται για καταναλωτικό, αλλά για κεφαλαιουχικό αγαθό που θα μας βοηθήσει να δημιουργήσουμε νέο πλούτο. Σε αυτή την περίπτωση δεν είναι κακή ιδέα να δανειστούμε, καθώς προσδοκούμε ότι τα μελλοντικά έσοδα θα υπερκαλύψουν κατά πολύ το απαραίτητο κεφάλαιο για την αγορά του οχήματος. Με άλλα λόγια θα αποσβέσουμε το χρέος και θα μας μείνει και κέρδος.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει με τον δανεισμό σε ευρύτερη κλίμακα. Oταν χρησιμοποιείται για καταναλωτικούς σκοπούς, όπως δυστυχώς συνέβη στην Ελλάδα σε μεγάλο βαθμό τις προηγούμενες δεκαετίες, το αποτέλεσμα είναι αυτό που γνωρίζουμε. Oταν χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση κρίσιμων υποδομών ή για τη χρηματοδότηση της παιδείας, η επακόλουθη αύξηση της παραγωγικότητας (η οποία δεν υπολογίζεται απλώς σε ώρες εργασίας) θα μας βοηθήσει να αποσβέσουμε το χρέος και να μας μείνει και κέρδος.

Δύσκολα βγαίνει ο λογαριασμός…

Στη σημερινή Γερμανία είναι τεράστιες οι δαπάνες που απαιτούνται για τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας και των υποδομών. Παράλληλα πρέπει να εκπληρωθούν και άλλοι στόχοι, όπως η αύξηση των αμυντικών δαπανών με βάση τις επιταγές του ΝΑΤΟ και του Ντόναλντ Τραμπ, η εξυγίανση του ασφαλιστικού συστήματος, η υλοποίηση των κλιματικών στόχων. Eχουμε επισημάνει επανειλημμένα ότι δεν βγαίνει αυτός ο «τετραγωνισμός του κύκλου».
Επιπλέον δε, υπάρχει μία αβέβαιη μεταβλητή στην όλη εξίσωση, που αφορά το κόστος της ενέργειας. Μπορεί η απερχόμενη κυβέρνηση να πανηγυρίζει για την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο και την κάλυψη του 60% των αναγκών της χώρας από ανανεώσιμες πηγές, αλλά η ανακούφιση είναι προσωρινή. Ειδικοί εκτιμούν ότι οι ενεργειακές ανάγκες της Γερμανίας θα αυξηθούν και ίσως διπλασιαστούν στα επόμενα 20 χρόνια, ιδιαίτερα αν συνυπολογίσουμε το εξαιρετικά ενεργοβόρο πεδίο της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Με απλά λόγια, ο λογαριασμός δύσκολα βγαίνει χωρίς μία χαλάρωση των κανόνων του χρέους. Χρειάζεται ψύχραιμη συζήτηση, χωρίς ηθικολογίες που δεν βοηθούν κανέναν. Μία τέτοια ηθικολογία είναι ότι «δεν μπορούμε να ζούμε εις βάρος των επόμενων γενεών». Εκ πρώτης όψεως, το επιχείρημα φαίνεται ακαταμάχητο. Αν το κάνουμε εικόνα, φανταζόμαστε μία μοχθηρή γιαγιά που μεθοκοπάει, αφού προηγουμένως έσπασε τον κουμπαρά που κρύβουν τα εγγόνια της. Αλλά επαναλαμβάνουμε ότι εδώ δεν μιλάμε για καταναλωτικές δαπάνες. Και επίσης, ας αναρωτηθούμε για μια στιγμή: Οι «επόμενες γενιές» δεν ενδιαφέρονται να φοιτήσουν σε αξιοπρεπή σχολεία και πανεπιστήμια; Δεν θέλουν να μεγαλώσουν με ένα σύστημα υγείας που τους προστατεύει, με συγκοινωνίες που εξυπηρετούν, με κρατικές υπηρεσίες που λειτουργούν, με δημόσιους χώρους που συντηρούνται;

Πηγή:DW

Η αβεβαιότητα σε παγκόσμιο επίπεδο έχει, αναμφίβολα, αυξηθεί το τελευταίο διάστημα ως συνέπεια των γεωπολιτικών εξελίξεων, αλλά και των πολιτικών που τελικά θα εφαρμόσει ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ διαμορφώνοντας συνθήκες αρκετά ευμετάβλητες για την οικονομία και το διεθνές εμπόριο (π.χ. τιμές ενέργειας, κόστος μεταφορών, δασμοί, καθυστερήσεις στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες).

Θετική, ωστόσο, εξέλιξη συνιστά η συγκρατημένη απάντηση του Ισραήλ στο Ιράν (είδος, μέγεθος) που απομάκρυνε προς το παρόν τον κίνδυνο γενίκευσης του πολέμου στη Μέση Ανατολή. Η αύξηση των κινδύνων βρίσκει την πλειοψηφία των αναπτυγμένων χωρών σε δημοσιονομικά δυσχερή θέση, καθώς ο λόγος χρέους/ΑΕΠ συχνά ξεπερνά το 100%, με αποτέλεσμα η δυνατότητα στήριξης της οικονομίας μέσω αύξησης των ήδη υψηλών κρατικών δαπανών να είναι περιορισμένη. Συνεπώς, η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής αναμένεται να αποτελέσει το βασικό μηχανισμό στήριξης με τρόπο, όμως, που δεν θα αναζωπυρώσει τις πληθωριστικές πιέσεις.

Στις ΗΠΑ, η οικονομία συνεχίζει να αναπτύσσεται με ιδιαίτερα ικανοποιητικό ρυθμό διαψεύδοντας τις προγενέστερες εκτιμήσεις για σημαντική επιβράδυνση. Οι λιανικές πωλήσεις και η προσωπική καταναλωτική δαπάνη, επωφελούμενες από την αύξηση των μισθών και το χαμηλό ποσοστό ανεργίας, συνεχίζουν να αυξάνουν σε μηνιαία βάση και ο πληθωρισμός έχει πλησιάσει αρκετά τον στόχο της Fed, ωθώντας την να ξεκινήσει τον κύκλο μείωσης του βασικού επιτοκίου της (κατά 50 μ.β. το Σεπτέμβριο και 25 μ.β. τον Νοέμβριο). Η εξέλιξη αυτή ευνοεί την άνοδο των εταιρικών επενδύσεων, αλλά και την αναθέρμανση της αγοράς κατοικίας.

Εξαίρεση αποτελεί ο μεταποιητικός τομέας όπου ο σχετικός πρόδρομος δείκτης ISM συνεχίζει να καταδεικνύει συγκρατημένη συρρίκνωση, ενώ μειωμένη ήταν και η βιομηχανική παραγωγή κατά το γ΄ τρίμηνο. Ταυτόχρονα, οι συνθήκες στην αγορά εργασίας καθίστανται σταδιακά λιγότερο ευνοϊκές. Μια ήπια επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας είναι το βασικό μας σενάριο για το τρέχον τρίμηνο και το επόμενο έτος. Εκτιμούμε ρυθμό ανάπτυξης συνολικά για το 2024 κοντά στο 2,5% και  χαμηλότερα του 2% για το 2025.

Στην Ευρωζώνη, τα σοβαρά προβλήματα στον μεταποιητικό τομέα παραμένουν, ιδίως στη Γερμανία (π.χ. αυτοκινητοβιομηχανία), που θα ενταθούν εάν οι ΗΠΑ αυξήσουν τους δασμούς. Σε συνδυασμό με την ατολμία ανάληψης πρωτοβουλιών από την Ευρωπαϊκή Ένωση, παρότι αυτά αναδείχθηκαν και προτάθηκαν δράσεις μέσω της Έκθεσης του Μ. Ντράγκι “The future of European competitiveness”, εγείρουν τον κίνδυνο να ενταθεί η μετανάστευση της παραγωγής ευρωπαϊκών εταιρειών σε χώρες με πιο ευνοϊκό περιβάλλον για τις επενδύσεις (π.χ. ΗΠΑ). Στην αποτροπή αυτού του κινδύνου δεν βοηθά η συνεχιζόμενη συγκρατημένη ανάπτυξη, απόρροια εν μέρει της αδύναμης εσωτερικής ζήτησης, ρυθμός που δεν αναμένεται να ενισχυθεί αξιοσημείωτα στο προσεχές μέλλον.  Από την άλλη, ενθαρρυντική εξέλιξη αποτελεί η μείωση των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ και η ισχυρή ακόμη αγορά εργασίας.

Στην Κίνα, η αποδυνάμωση της αναπτυξιακής δυναμικής από τον Απρίλιο και μετά και τα σοβαρά προβλήματα στην αγορά ακινήτων οδήγησε τους φορείς χάραξης πολιτικής στην ανακοίνωση μέτρων στήριξης της ανάπτυξης. Λόγω της δημοσιονομικά επιβαρυμένης θέσης, αυτά έχουν κυρίως νομισματικό χαρακτήρα. Παράλληλα, η αδύναμη εσωτερική ζήτηση, η συγκρατημένη αύξηση των εξαγωγών (και λόγω της αύξησης των δασμών από ΗΠΑ, ΕΕ και άλλες χώρες) και ο πρακτικά ανύπαρκτος πληθωρισμός δρουν ανασταλτικά της ανάπτυξης.

Πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 13,489 δισ. ευρώ εμφανίζει ο προϋπολογισμός το 10μηνο εφέτος, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 4,667 δισ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 6,080 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2023. Σημαντικό μέρος της διαφοράς προκύπτει από την είσπραξη τον Οκτώβριο ποσού 3,241 δισ. ευρώ από τη νέα σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού, το οποίο είχε προβλεφθεί στη στοχοθεσία να εισπραχθεί τον Δεκέμβριο 2024, όπως ανακοινώθηκε από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Σημειώνεται ότι μέρος της διαφοράς στις εισπράξεις των φορολογικών εσόδων ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2023, ενώ ποσό που αφορά σε ετεροχρονισμό των μεταβιβαστικών πληρωμών προς ΟΚΑ ύψους 1,811 δισ. ευρώ και των δαπανών για εξοπλιστικά προγράμματα ύψους 1,076 δισ. ευρώ (ήτοι συνολικά 2,887 δισ. ευρώ), δεν επηρεάζει το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους. Επιπρόσθετα επισημαίνεται ότι από το εισπραχθέν ποσό των 3,241 δισ. ευρώ τον Οκτώβριο 2024 από το αντίτιμο της νέας σύμβασης παραχώρησης της Αττικής Οδού για 25 έτη, προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2024 το ποσό των 22 εκατ. ευρώ.

Εξαιρουμένων των ανωτέρω ποσών, η υπέρβαση του στόχου στο πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου- Οκτωβρίου ανέρχεται σε 2,070 δισ. ευρώ. Επομένως το πρωτογενές αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους διαφέρει από το αποτέλεσμα σε ταμειακούς όρους. Επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω αφορούν στο πρωτογενές αποτέλεσμα της Κεντρικής Διοίκησης και όχι στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης, που περιλαμβάνει και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα των Νομικών Προσώπων και των υποτομέων των ΟΤΑ και ΟΚΑ.

Επιπλέον, τα ανωτέρω αφορούν τη σύγκριση σε σχέση με τους στόχους της εισηγητικής έκθεσης του προϋπολογισμού 2024. Κατά την κατάρτιση του προσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού τον Οκτώβριο 2024, έχει ληφθεί υπόψη ότι ποσό ύψους 2,816 δισ. ευρώ σε δημοσιονομική βάση που προέρχεται από επικαιροποιημένη πρόβλεψη των καθαρών φορολογικών εσόδων του 2024, (δηλαδή αφαιρουμένων των επιστροφών) κατευθύνεται σε αυξημένες δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού των φορέων Γενικής Κυβέρνησης, καθώς και του Εθνικού σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.

Την περίοδο Ιανουαρίου- Οκτωβρίου 2024, το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 61,263 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 3,522 δισ. ευρώ ή 6,1% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2024, καθώς εισπράχθηκε ποσό 3,241 δισ. ευρώ τον Οκτώβριο από τη νέα σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού, το οποίο είχε προβλεφθεί στη στοχοθεσία να εισπραχθεί τον Δεκέμβριο 2024.

Σημειώνεται ότι στην στοχοθεσία της εισηγητικής έκθεσης για το δεκάμηνο Ιανουαρίου- Οκτωβρίου 2024 είχαν συμπεριληφθεί :

α) η είσπραξη τον Μάρτιο ποσού ύψους 1,797 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του, ήτοι ποσό 1,687 δισ. ευρώ, είχε εισπραχθεί τον Δεκέμβριο 2023 και επιπλέον ποσό 159 εκατ. ευρώ εισπράχθηκε τον Ιανουάριο 2024, και

β) η είσπραξη τον Ιούνιο τιμήματος ύψους 1,350 δισ. ευρώ από τη σύμβαση παραχώρησης υπηρεσιών για τη χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση του αυτοκινητοδρόμου της Εγνατίας Οδού και των τριών κάθετων οδικών αξόνων, η οποία υπογράφηκε στις 29/3/2024. Τα επόμενα βήματα της διαδικασίας έως την καταβολή του τιμήματος αναμένονται να ολοκληρωθούν τους επόμενους μήνες.

Εξαιρουμένων των ανωτέρω ποσών, τα καθαρά έσοδα παρουσιάζουν αύξηση κατά 4,121 δισ. ευρώ ή 7,81% έναντι του στόχου. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως: α) στα αυξημένα φορολογικά έσοδα κατά 2,419 δισ. ευρώ μετά την αφαίρεση των επιστροφών, β) στα αυξημένα έσοδα ΠΔΕ κατά 664 εκατ. ευρώ, γ) στα αυξημένα έσοδα από επιστροφές δαπανών κατά 418 εκατ. ευρώ και δ) στην αυξημένη είσπραξη των τόκων καταθέσεων στην Τράπεζα της Ελλάδος κατά 309 εκατ. ευρώ.

Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 55,319 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 3,025 δισ. ευρώ ή 5,8% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2024. Η υπερεκτέλεση αυτή προέρχεται τόσο από την καλύτερη απόδοση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις έως και το τέλος του Φεβρουαρίου 2024 (σημειώνεται ότι εκτιμώμενο ποσό ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2023), όσο και την καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων του τρέχοντος έτους. Συνεπώς, η υπέρβαση των φορολογικών εσόδων που προσμετράται δημοσιονομικά στο 2024 ανέρχεται σε 2,378 δισ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι τα ανωτέρω αφορούν τη σύγκριση σε σχέση με τους στόχους του προϋπολογισμού 2024, ενώ κατά την κατάρτιση του προσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού 2025 επικαιροποιήθηκαν οι σχετικές εκτιμήσεις, λαμβάνοντας υπόψη την εκτέλεση των εσόδων.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 6,082 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 607 εκατ. ευρώ από τον στόχο (5,475 δισ. ευρώ).

Τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 3,616 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 664 εκατ. ευρώ από τον στόχο (2,952 δισ. ευρώ), όπως προαναφέρθηκε.
Η ακριβής κατανομή μεταξύ των κατηγοριών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού θα πραγματοποιηθεί με την έκδοση του οριστικού δελτίου.

Ειδικότερα, τον Οκτώβριο 2024 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 10,365 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 4,758 διστ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου εξαιτίας κυρίως της ετεροχρονισμένης είσπραξης τον Οκτώβριο :

α) της 4ης δόσης επιχορηγήσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ύψους 999 εκατ. ευρώ, η οποία είχε προβλεφθεί να εισπραχθεί τον Σεπτέμβριο,

β) ποσού ύψους 3,241 δισ. ευρώ ως αντίτιμο για τη νέα σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού για 25 έτη, που είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί κατά τον Δεκέμβριο.

Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 6,452 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 531 εκατ. ευρώ ή 9% έναντι του στόχου του προϋπολογισμού 2024.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 611 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 55 εκατ. ευρώ από τον στόχο (557 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 19 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 33 εκατ. ευρώ από τον στόχο (52 εκατ. ευρώ).

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου- Οκτωβρίου 2024 ανήλθαν στα 55,186 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 4,769 δισ. ευρώ έναντι του στόχου (59,954 δισ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2024. Επίσης είναι αυξημένες, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023, κατά 779 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της αύξησης των πληρωμών τόκων και των δαπανών του ΤΑΑ.

Στο σκέλος του τακτικού προϋπολογισμού, οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 3,865 δισ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των μεταβιβαστικών πληρωμών προς ΟΚΑ κατά 1,811 δισ. ευρώ, όπως επίσης και των δαπανών που αφορούν τα εξοπλιστικά προγράμματα κατά 1,076 δισ. ευρώ, οι οποίες δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους. Αντίρροπα, δηλαδή αυξητικά σε σχέση με τον στόχο, κινήθηκαν οι πληρωμές τόκων για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους κατά 572 εκατ. ευρώ.

Ως αξιοσημείωτες μεταβιβαστικές πληρωμές μπορούν να αναφερθούν: η καταβολή 170 εκατ. ευρώ από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στον ΕΛΓΑ για την αποζημίωση των πληγεισών αγροτικών εκμεταλλεύσεων από πλημμυρικά φαινόμενα εξαιτίας των θεομηνιών DANIEL- ELIAS περιόδου Σεπτεμβρίου 2023 καθώς και για σχετικά εγγειοβελτιωτικά έργα, η επιχορήγηση 273 εκατ. ευρώ από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών σε συγκοινωνιακούς φορείς (ΟΑΣΑ, ΟΑΣΘ και ΟΣΕ), η επιχορήγηση 311 εκατ. ευρώ από το υπουργείο Υγείας στην Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ) για την κάλυψη της δαπάνης προμήθειας φαρμάκων για τις ανάγκες των νοσοκομείων του ΕΣΥ και του Γ.Ν. Παπαγεωργίου και η επιχορήγηση 136 εκατ. ευρώ στα ΑΕΙ για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών τους.

Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 8,383 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας υστέρηση ύψους 904 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ