Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) από κοινού με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας διοργάνωσαν Ημερίδα στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή στην Κηφισιά με θέμα «Νησιά σε κίνδυνο: σε αναζήτηση του μέτρου».
Στόχος της Ημερίδας ήταν να συζητηθούν κρίσιμα ζητήματα, που αφορούν στις Κυκλάδες, όπως η προστασία της βιοποικιλότητας, η πορεία των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών, η εκτός σχεδίου δόμηση, τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια και το μέλλον της αγροτικής παραγωγής.
Η εκδήλωση άρχισε με χαιρετισμούς από την Πρόεδρο της ΕΛΛΕΤ Λυδία Καρρά, την Εκτελεστική Διευθύντρια του Μουσείου Νικόλ Κυριακοπούλου και τον καθ. Νάσο Στασινάκη, Πρόεδρο του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Η ομιλία-πλαίσιο δόθηκε από τον Ομότιμο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Γιάννη Σπιλάνη, με τίτλο «Νησιά σε Κίνδυνο: Αναζητώντας την Ισορροπία», ο οποίος τόνισε την επιτακτική ανάγκη προστασίας των απειλούμενων ειδών και του οικοσυστήματος γενικότερα, απέναντι στην υπερανάπτυξη και την κλιματική αλλαγή, υπογραμμίζοντας τον ρόλο των πολιτών και των θεσμών για μια βιώσιμη συνύπαρξη.
Η πρώτη συνεδρία με τίτλο «Βιοποικιλότητα και Νησιά» περιλάμβανε εισηγήσεις για τη μοναδική οικολογική ταυτότητα του Αιγαίου, τις ευάλωτες περιοχές των υγροτόπων και την εύθραυστη ισορροπία μεταξύ προστασίας του περιβάλλοντος και αναπτυξιακών δραστηριοτήτων, ειδικά στις περιοχές Natura 2000. Οι ομιλητές κάλεσαν για ενισχυμένα και ολοκληρωμένα μέτρα για τη διατήρηση των νησιωτικών τοπίων. Ομιλητές στην ενότητα αυτή ήταν οι: Κώστας Θεοδώρου, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου, Βασιλική Τσιαούση, Υπεύθυνη Τομέα Έρευνας και Προστασίας Βιοποικιλότητας, Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή/Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων, και οι μελετητές της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης Βορείου Αιγαίου, Χριστόφορος Μανδυλάς και Νοτίου Αιγαίου, Ηλίας Αποστολίδης.
Η δεύτερη συνεδρία, «Το Φυσικό και Δομημένο Περιβάλλον των Νησιών», επικεντρώθηκε στις προκλήσεις χρήσης γης, την άναρχη δόμηση και τις αλληλεξαρτήσεις μεταξύ τουρισμού και γεωργίας. Παρουσιάστηκαν επίσης οι στόχοι της ένταξης της Σίφνου, της Σερίφου και της Φολεγάνδρου στη λίστα «7 Υπό Απειλή» της Europa Nostra, μια εξέλιξη που συνέβαλε καθοριστικά στην ευαισθητοποίηση σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.
Ομιλητές ήταν οι: Μαίρη Τζιράκη, Υπεύθυνη θεμάτων χωρικού σχεδιασμού ΕΛΛΕΤ, Θεόδωρος Αραβάνης, Επίτιμος Σύμβουλος Επικρατείας, Μιλτιάδης Λάζογλου, Δρ Χωροτάκτης-Πολεοδόμος / Συντονιστής ΕΛΛΕΤ και Αθανάσιος Κίζος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Όλοι εξέφρασαν έντονη ανησυχία για την ανεξέλεγκτη δόμηση, η οποία οδηγεί στη μονοκαλλιέργεια του Τουρισμού στα νησιά, καθιστώντας τα μη βιώσιμα και οδηγώντας στην απώλεια της ταυτότητάς τους, η οποία αποτελεί και τον λόγο, που προσελκύουν τους επισκέπτες. Έχουν, λοιπόν, εισέλθει σε ένα φαύλο κύκλο διαρκούς αύξησης της τουριστικής προσφοράς τους με πρόσθετη δόμηση, η οποία υποβαθμίζει το τοπίο και την άυλη κληρονομιά και σταδιακά περιορίζει την ελκυστικότητά τους ως προορισμών.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την συζήτηση στρογγυλής τράπεζας «Ισορροπημένη Ανάπτυξη: Ο Ρόλος του Χωρικού Σχεδιασμού», με τη συμμετοχή ειδικών στον πολεοδομικό σχεδιασμό, την ακαδημαϊκή κοινότητα, και την τοπική αυτοδιοίκηση, όπως των δημάρχων Μήλου και Σερίφου. Η συζήτηση ανέδειξε τον κρίσιμο ρόλο του συντονισμένου σχεδιασμού, της διατήρησης της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και της συμμετοχής των πολιτών μέσω των δημοτικών αρχών, στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου μέλλοντος των νησιών.
Η ΕΛΛΕΤ είναι η επίσημη εκπρόσωπος της Europa Nostra στην Ελλάδα και η εκδήλωση αποτέλεσε μέρος της υλοποίησης του προγράμματος «7 Υπό Απειλή» 2024 της Europa Nostra και του Ινστιτούτου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, στο οποίο, μετά από πρόταση της ΕΛΛΕΤ, εντάχθηκαν τα νησιά Σέριφος, Σίφνος και Φολέγανδρος. Το εν λόγω πρόγραμμα αποσκοπεί να συμβάλει στην πρόληψη της υπερβολικής τουριστικής τους ανάπτυξης. Στο πλαίσιο των δράσεων για τα 3 νησιά πραγματοποιήθηκαν δραστηριότητες ενημέρωσης με δημόσιες παρεμβάσεις στη Σέριφο και την Φολέγανδρο.
