Ήταν αναγκαίο το δημοψήφισμα που δίχασε την Ελλάδα; Ήταν απαραίτητο το τρίτο μνημόνιο και το «θρίλερ» των Βρυξελλών τον Ιούλιο του 2015; Δέκα χρόνια μετά από εκείνο το δραματικό καλοκαίρι ο καθένας αποτιμά διαφορετικά τα γεγονότα, ανάλογα με την πολιτική και ιδεολογική του αφετηρία. Κοινό σημείο για όλους φαίνεται ωστόσο να είναι η κριτική απέναντι στη λιτότητα που επέβαλε η «τρόικα» της εποχής ή οι «Θεσμοί», όπως ονομάστηκαν αργότερα, δηλαδή οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Μιλώντας στην Deutsche Welle, ο επικεφαλής της ευρω-ομάδας της Αριστεράς, Μάρτιν Σίρντεβαν, υποστηρίζει ότι ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε και μάλιστα υπό τις πλέον αντίξοες συνθήκες. «Η αλήθεια είναι ότι ο Τσίπρας εργάστηκε ακούραστα, υπό τις δυσμενέστερες δυνατές συνθήκες, για να αποτρέψει τουλάχιστον τις χειρότερες συνέπειες των αναγκαστικών μέτρων που επέβαλαν οι ‘Θεσμοί’ στην καθημερινότητα των Ελλήνων» λέει ο Γερμανός ευρωβουλευτής. «Μόνο εν μέρει μπόρεσε να τα καταφέρει, γιατί η πολιτική λιτότητας ήταν εξαιρετικά βίαιη και γιατί οι πιστωτές ήθελαν να γίνει η Ελλάδα παράδειγμα προς αποφυγή, ήθελαν να επιλύσουν τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση στις πλάτες των Ελλήνων. Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια».
«Χάδι» το αρχικό σχέδιο Γιούνκερ;
Διαφορετική άποψη εκφράζει ο ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Γιώργος Αυτιάς. Όπως αναφέρει στην Deutsche Welle, «το τρίτο μνημόνιο ήταν αχρείαστο. Παλαβομάρες της τότε κυβέρνησης ήταν το δημοψήφισμα του ‘ΝΑΙ’ ή του ‘ΟΧΙ’. Έλεγε ο τότε πρωθυπουργός Τσίπρας ότι το ‘ΟΧΙ’ ήταν για το σχέδιο Γιούνκερ. Μα ήταν ένα χάδι το σχέδιο Γιούνκερ. Και μετά ήρθε το τρίτο μνημόνιο, που πήρε 75 δις από τους συνταξιούχους, πήρε 60 δις από την αγορά και έστειλε την Ελλάδα στον Καιάδα».
Ποιος έκανε τη «δύσκολη» δουλειά;
Σε ποιον πρέπει να αποδοθούν τα.εύσημα για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια; «Στον ελληνικό λαό και μόνο, γιατί αυτός πλήρωσε» λέει ο Γιώργος Αυτιάς. Παράλληλα βέβαια, εκτιμά ότι η «ιστορία επιτυχίας» της ελληνικής οικονομίας φέρει την υπογραφή του σημερινού πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος «σιγά σιγά από το 2019 και μετά, χωρίς κανέναν νέο φόρο, αλλά με εντοπισμό της φοροδιαφυγής και με νοικοκυρεμένη οικονομική πολιτική, έφερε την Ελλάδα μεταξύ των χωρών που δεν έχουν έλλειμμα. Και δείτε τώρα το απίστευτο: Αυτοί που κουνούσαν το δάχτυλο στην Ελλάδα έχουν προβλήματα, ενώ η Ελλάδα τραβάει μπροστά».
Δεν συμφωνούν όλοι με αυτή την εκτίμηση. Μιλώντας πρόσφατα στην DW, ο Μάρτιν Σουλτς, πρώην πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, αλλά και των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών (SPD), ανέφερε ότι η σημερινή ελληνική κυβέρνηση ουσιαστικά δρέπει τους καρπούς της πολιτικής Τσίπρα. Παρόμοια είναι και η άποψη του Μάρτιν Σίρντεβαν: «Όταν κάποιος αναλαμβάνει μία ιστορική ευθύνη και αντιμετωπίζει τα μεγαλύτερα προβλήματα, τότε οι διάδοχοί του έχουν πιο εύκολο έργο και μου φαίνεται ότι αυτό συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα» λέει ο επικεφαλής της ευρω-ομάδας της Αριστεράς.
«Μέτρα που μεταφράστηκαν στα ελληνικά»
Σε εποχές μνημονίων οι αναλυτές της εποχής έκαναν συχνά τον διαχωρισμό ανάμεσα στα μέτρα λιτότητας που είχε προτείνει η τρόικα και στα «ισοδύναμα μέτρα» που αντιπρότειναν οι εκάστοτε κυβερνήσεις. Κατά μία εκδοχή μάλιστα τα περίφημα «ισοδύναμα» επιβάρυναν περισσότερο τον ιδιωτικό τομέα, προκειμένου να επιτευχθεί ένα συγκεκριμένο δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Τελικά ήταν πράγματι η τρόικα που επέβαλε τα μέτρα μονομερώς;
Ο ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Γιώργος Αυτιάς είναι κατηγορηματικός. «Τα μέτρα τα πήρε η τρόικα» λέει. «Ήταν σχεδιασμένα, γραμμένα στα αγγλικά και ήρθαν στην Ελλάδα και μεταφράστηκαν στην Αθήνα. Ο νόμος Κατρούγκαλου γράφτηκε στο εξωτερικό και ήρθε στην Ελλάδα μεταφρασμένος. Δεν είχαν τη δύναμη οι Έλληνες πολιτικοί να επιβάλλουν μέτρα μνημονίου. Τα μέτρα ήρθαν από την τρόικα, τελεία και παύλα. Γι’ αυτό ήταν και στην Αθήνα συνεχώς».
Γιάννης Παπαδημητρίου, DW
