Πολλοί φοβούνται πως η σύγκρουση θα κρατήσει καιρό
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι η εσπευσμένη αναχώρησή του από τη σύνοδο κορυφής της G7 «δεν έχει καμία σχέση» με μια εκεχειρία μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν, κατηγορώντας τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν ότι «δεν κατανοεί τίποτα».
«Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας, για να διαφημιστεί, δήλωσε λανθασμένα ότι έφυγα από τη σύνοδο κορυφής της G7 στον Καναδά για να επιστρέψω στην Ουάσινγκτον και να εργαστώ πάνω σε μια ‘εκεχειρία’ μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν», έγραψε ο Τραμπ στο Truth Social χθες Δευτέρα το βράδυ (τοπική ώρα) καθώς αναχωρούσε για τις ΗΠΑ.
«Λάθος! Δεν έχει καμία ιδέα για τον λόγο για τον οποίο βρίσκομαι τώρα καθ’ οδόν προς την Ουάσινγκτον, αλλά αυτό σίγουρα δεν έχει σχέση με μια εκεχειρία. Είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό. Σκόπιμα ή μη ο Εμανουέλ δεν κατανοεί ποτέ τίποτα», πρόσθεσε.
Νωρίτερα ο Γάλλος πρόεδρος είχε δηλώσει στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της G7 ότι «έγινε μια πρόταση» από την πλευρά των Αμερικανών για «μια συνάντηση και συνομιλίες» με τους Ιρανούς, ενώ είχε προσθέσει: «Αν οι ΗΠΑ μπορούν να πετύχουν μια εκεχειρία, αυτό είναι πολύ καλό».
Πόλεμος με παγκόσμιες οικονομικές επιπτώσεις
Η κλιμάκωση του πολέμου στη Μέση Ανατολή ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις για την παγκόσμια οικονομία, πιέζοντας τις τιμές σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα, ιδίως στον τομέα της ενέργειας.
Οι οικονομικές επιπτώσεις των ισραηλινών επιθέσεων σε ιρανικές πυρηνικές και πυραυλικές βάσεις ήταν άμεσες. Η τιμή του πετρελαίου εκτοξεύτηκε και οι επενδυτές μετακίνησαν τα χρήματά τους σε πιο ασφαλείς θέσεις, όπως στον χρυσό.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το αργό πετρέλαιο αυξήθηκαν κατά έως και 13%, διότι οι έμποροι εκτιμούν πως το Ισραήλ θα συνεχίσει τις επιθέσεις. Η παγκόσμια τιμή αναφοράς Brent αυξήθηκε κατά 10% στα 75,15 δολάρια ανά βαρέλι – πρόκειται για την υψηλότερη τιμή εδώ και περίπου πέντε μήνες.
Πολλοί φοβούνται πως η σύγκρουση θα κρατήσει καιρό. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου απείλησε εξάλλου πως οι στρατιωτικές επιχειρήσεις «θα διαρκέσουν όσο χρειαστεί, έως ότου εξαλειφθεί η απειλή», ενώ ο Ιρανός θρησκευτικός ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ προειδοποίησε πως το Ισραήλ θα «τιμωρηθεί σκληρά» για τις επιθέσεις του.
Ποιες είναι οι πιθανές οικονομικές επιπτώσεις;
Οι ασιατικές και οι ευρωπαϊκές αγορές, όπως και οι αμερικανικοί δείκτες αντέδρασαν φυσικά αρνητικά στις εξελίξεις, με τον γερμανικό DAX να δέχεται το μεγαλύτερο πλήγμα. Στην Ευρώπη επηρεάστηκαν πρωτίστως οι τομείς των ταξιδιών και της ψυχαγωγίας, ωστόσο ο ενεργειακός και ο αμυντικός κλάδος ανέκαμψαν σχετικά άμεσα.
Η δε κήρυξη «ειδικής κατάστασης εκτάκτου ανάγκης» στο Ισραήλ οδήγησε σε κινήσεις πανικού ορισμένους επενδυτές, με αποτέλεσμα την υποχώρηση της αξίας του σεκέλ, του ισραηλινού νομίσματος. Στα social media κυκλοφορούν επίσης εικόνες με ουρές ανθρώπων στα σούπερ-μάρκετ, όπου ξεχωρίζουν τα άδεια ράφια. Σύμφωνα με τα ισραηλινά πρακτορεία ειδήσεων η αλυσίδα σούπερ-μάρκετ Carrefour ανακοίνωσε την Παρασκευή αύξηση των πελατών της κατά 300%.
Πιο ανησυχητική πάντως είναι η προοπτική ενός μακροχρόνιου πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Ιράν. Αυτό το σενάριο θα επηρέαζε πιθανότατα πολύ αρνητικά τις ενεργειακές αγορές, αλλά και τις εμπορικές αλυσίδες στην περιοχή, γεγονότα που θα είχαν επιπτώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Μέση Ανατολή συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες περιοχές της υφηλίου αναφορικά με την παραγωγή πετρελαίου. Μετά τη Σαουδική Αραβία και το Ιράκ το Ιράν αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη χώρα-παραγωγό στην περιοχή – και παρά τις ισχύουσες διεθνείς κυρώσεις το Ιράν προμηθεύει τεράστιες ποσότητες αργού πετρελαίου στην Κίνα και την Ινδία.
Σε αυτά έρχεται να προστεθεί και ο κομβικός ρόλος που διαδραματίζουν για το παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου τα Στενά του Ορμούζ, πορθμός που βρίσκεται μεταξύ του Κόλπου του Ομάν και του Περσικού Κόλπου. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ (EIA) από αυτό το σημείο περνά περί το ένα πέμπτο της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου – ήτοι γύρω στα 18 με 19 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα.
Επομένως, σε περίπτωση που διαταραχθεί η διακίνηση σε αυτό το σημείο εξαιτίας του πολέμου, οι τιμές του πετρελαίου αναμένεται να εκτοξευτούν ακόμη περισσότερο – το οποίο θα είχε με τη σειρά του επιπτώσεις στις τιμές διάφορων αγαθών, από τα καύσιμα έως τα τρόφιμα.
Ε.Μ, ΑΠΕ-ΜΠΕ
Γιώργος Πασσάς, DW
