Πριν από εβδομήντα πέντε χρόνια, σε μια ήπειρο που προσπαθούσε να ορθοποδήσει μετά τις καταστροφικές συνέπειες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οραματιστές ηγέτες αποφάσισαν την από κοινού διαχείριση της παραγωγής και της αγοράς άνθρακα και χάλυβα για να εξασφαλίσουν διαρκή ειρήνη στην Ευρώπη. Η απλή αλλά πρωτοποριακή προσπάθειά τους —να αντικαταστήσουν την ιστορική αντιπαλότητα με κοινή κυριαρχία, μέσω της οικονομικής και της πολιτικής ολοκλήρωσης— προετοίμασε το έδαφος για μια εποχή ευημερίας, ειρήνης, δημοκρατίας, αλληλεγγύης και συνεργασίας στην Ευρώπη.
Με την πάροδο του χρόνου, όλο και περισσότερες χώρες αποφάσισαν να συμμετάσχουν σ’ ένα κοινό ευρωπαϊκό εγχείρημα, αποδεικνύοντας την ελκυστικότητα των κοινών αξιών, της δημοκρατίας και της ενότητας για τους λαούς της ηπείρου μας.
Με την ευκαιρία της 75ης επετείου της Διακήρυξης Σουμάν, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε να συστήσει το Ευρωπαϊκό Τάγμα Αξίας, την πρώτη στο είδος της τιμητική διάκριση στην ΕΕ.
Αναμένοντας την 75η επέτειο της Διακήρυξης Σουμάν (9 Μαΐου) , το χρονικό σημείο που αποτέλεσε την απαρχή της ευρωπαϊκής ενοποίησης, το Προεδρείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποφάσισε να θεσπίσει το Ευρωπαϊκό Τάγμα Αξίας. Πρόκειται για την πρώτη τιμητική διάκριση αυτού του είδους που θα απονέμει ένα θεσμικό όργανο της ΕΕ.
Η 9η Μαΐου 1950 αποτέλεσε την αρχή για την Ευρωπαϊκή Ένωση όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.
Η νέα αυτή πολιτική τιμητική διάκριση θα απονέμεται για επιτεύγματα προσώπων που έχουν συμβάλει σημαντικά στην ευρωπαϊκή ενοποίηση και τις ευρωπαϊκές αξίες. Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, πλην της Ιρλανδίας[1], απονέμουν διακρίσεις ταγμάτων τιμής, το οποίο αντικατοπτρίζει την κοινή προσήλωση των χωρών σε όλη την ΕΕ στην αναγνώριση της αριστείας και στην ανταμοιβή των συνεισφορών που εμπλουτίζουν την κοινωνία τους. Ωστόσο, επί του παρόντος δεν υφίσταται κάποια αντίστοιχη διάκριση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Ευρωπαϊκό Τάγμα Αξίας στοχεύει να καλύψει αυτό το κενό, ενισχύοντας την κοινή ευρωπαϊκή ταυτότητα σε μια εποχή που οι παγκόσμιες προκλήσεις απαιτούν μεγαλύτερη ενότητα.
«Η Ευρώπη οικοδομείται από τους πολίτες της και το Ευρωπαϊκό Τάγμα Αξίας είναι αφιερωμένο σε αυτούς», δήλωσε η πρόεδρος του Κοινοβουλίου, Roberta Metsola. «Το Τάγμα αυτό τιμά όσους ηγούνται με θάρρος, δρουν με πίστη στις ιδέες τους και πιστεύουν —όπως ο RobertSchuman— ότι η ειρήνη, η δημοκρατία και η αξιοπρέπεια δεν είναι απλώς ιδανικά, αλλά πράξεις. Με την ευκαιρία της 75ης επετείου από τότε που η Ευρώπη έκανε το πιο τολμηρό της ξεκίνημα, τιμούμε όσους συνεχίζουν να την οικοδομούν».
Προτάσεις για την ένταξη προσώπων στο Τάγμα θα μπορεί να υποβάλουν οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής, αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων, καθώς και οι πρόεδροι των εθνικών κοινοβουλίων όλων των κρατών μελών. Κάθε χρόνο, μια ειδική επιτροπή, αποτελούμενη από τον/την πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δύο αντιπροέδρους, καθώς και τέσσερις διακεκριμένες ευρωπαϊκές προσωπικότητες θα επιλέγει έως και 20 τιμώμενα πρόσωπα για ένταξη στο Ευρωπαϊκό Τάγμα Αξίας.
Η πρώτη τελετή απονομής της διάκρισης αναμένεται να διεξαχθεί το αργότερο εντός του 2026. Με την πρωτοβουλία αυτή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τιμά το διαχρονικό πνεύμα της ευρωπαϊκής ενότητας, όπως αυτό γεννήθηκε στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια και παραμένει ζωντανό στις προκλήσεις του σήμερα.
