3 και 1 προτάσεις για τη δημιουργία νέων χρηματοδοτικών εργαλείων
Ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη πρόταση για θέματα που ταλανίζουν την ελληνική κοινωνία και αφορούν στις φυσικές καταστροφές κατέθεσε ο Πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας Γιωργος Στασινός από το βήμα της ημερίδας που διοργάνωσε το ΤΕΕ με θέμα : «Φυσικές καταστροφές: Πρόληψη, Πολιτική Προστασία & Εργα Υποδομής».
«Στη σημερινή εποχή της ηλεκτρονικής διακίνησης εγγράφων και πληροφοριών, έχουμε σχεδιάσει ένα σύστημα που βασίζεται σε ρυθμούς δημόσιας διοίκησης προ 20ετίας τουλάχιστον ανέφερε ο κος Στασινός. Με αυτές τις διαδικασίες θα κάνουμε για κάθε αναγκαίο έργο πολλά χρόνια. Δεν έχουμε αυτήν την πολυτέλεια». Ο ίδιος πρότεινε τον χαρακτηρισμό και την κατάταξη όλων των έργων δημόσιας υποδομής, που αφορούν τη θωράκιση της χώρας έναντι φυσικών καταστροφών, επισήμως ως έργων άμεσης προτεραιότητας για την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών, κατ’ εφαρμογή των βασικών προβλέψεων του Συντάγματος και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, προκειμένου να υπάρχει η αναγκαία νομιμοποιητική βάση. Να καθιερωθεί, μάλιστα, «ειδική διαδικασία fast-track για την έγκριση, ωρίμανση, δημοπράτηση και εκτέλεσή τους» σημείωσε ο κ. Στασινός και διευκρίνισε: «Οταν λέω fast-track, δεν αναφέρομαι σε αποτυχημένα παραδείγματα. Μιλώ, συγκεκριμένα, για διαστήματα 2-3 μηνών. Δεν είναι δυνατόν, η χώρα μας να κατάφερε να τελειώσει σε χρόνους ρεκόρ τα ολυμπιακά έργα, αλλά να αδυνατεί, για παράδειγμα, να διευθετήσει τα ρέματα της Αττικής που γνωρίζουμε ότι θα φέρουν πλημμύρες».
Για το Εθνικό Σχέδιο Υποδομών
Στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός ενιαίου ψηφιακού χάρτη, που το ΤΕΕ προτείνει και προωθεί σταθερά, ως μία ολοκληρωμένη λύση, για όλη τη δημόσια διοίκηση και για όλους τους πολίτες, με όλες τις «θεσμικές γραμμές», δηλαδή με όλα τα απαραίτητα γεωχωρικά δεδομένα για την αδειοδότηση κάθε είδους επένδυσης, ο Πρόεδρος του ΤΕΕ πρότεινε επίσης τη δημιουργία Εθνικού Σχεδίου Υποδομών, με ορίζοντα 10ετίας και 20ετίας το οποίο να ενταχθεί στον ενιαίο ψηφιακό χάρτη, ώστε να επιταχυνθεί με αυτόν τον τρόπο η έγκριση των έργων αλλά και να γνωρίζουν όλοι και να ελέγχουν την εξουσία για τα ποια έργα προχωρούν και ποια όχι. Παράλληλα ο Γ. Στασινός τόνισε ότι «και αν προσθέσουμε σε αυτά την Ηλεκτρονική ταυτότητα Κτιρίου, που ετοιμάζεται, και την δημιουργία Ηλεκτρονικής Ταυτότητας, ενιαίας και διαλειτουργικής, για κάθε έργο υποδομής στη χώρα, θα μπορέσουμε να έχουμε επιτέλους ένα ολοκληρωμένο εργαλείο σχεδιασμού και ελέγχου του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, με ευκολίες και χρήσεις πραγματικά πολύτιμους για όλους».
Πολεοδομικός Χωροταξικός Σχεδιασμός
Τονίζοντας την μεγάλη σημασία και το ρόλο του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού στην αντιμετώπιση των φαινομένων φυσικών καταστροφών, ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός σημείωσε ότι «έχουμε μπροστά μας μια μεγάλη πρόκληση: τη δημιουργία Τοπικών Χωρικών Σχεδίων, ένα ανά δήμο, για ολόκληρη τη χώρα, μέσα στα επόμενα 3-4 χρόνια», λέγοντας ότι αυτή ευκαιρία για ίσως πρώτη φορά μετά την Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης στις αρχές της δεκαετίας του 1980, κατ εφαρμογή του Συντάγματος να ολοκληρώσουμε το σχεδιασμό σε όλη την χώρα, δεν πρέπει να χαθεί» συμπληρώνοντας ότι «άλλη τέτοια ευκαιρία πολύ δύσκολα θα υπάρξει ξανά».
«Αυτό το σημαντικό βήμα, μαζί με τα έργα που ολοκληρώνονται, θα δώσει ένα πραγματικό ρυθμιστικό πλαίσιο, όχι μόνο για την αγορά γης αλλά και για τις χρήσεις γης και τα έργα υποδομής» είπε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ τονίζοντας ότι «είναι μοναδική ευκαιρία να συνδέσουμε ουσιαστικά και πραγματικά τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό σε επίπεδο κάθε Δήμου, με τις ανάγκες της ανθεκτικής πόλης και της βιώσιμης κινητικότητας, ιδίως μπροστά στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής» υπογραμμίζοντας ότι «ήρθε η ώρα η Πολιτεία να κάνει κτήμα κάθε πολίτη, κάθε ενδιαφερόμενου, τον σχεδιασμό του χώρου».
Ο Γ. Στασινός συνδέοντας τη σημασία της πρακτικής χρήσης από τον πολίτη του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, μέσω του ενιαίου ψηφιακού χάρτη που προωθεί το ΤΕΕ τόνισε ότι «ο εκδημοκρατισμός της διαδικασίας και η συμμετοχή του πολίτη είναι εχέγγυο επιτυχίας των ρυθμίσεων του χώρου».
Δημιουργία νέων Χρηματοδοτικών Εργαλείων
«Λεφτά δεν υπάρχουν από το δημόσιο ταμείο, το γνωστό ΠΔΕ, όπως είναι η κατάσταση σήμερα», είπε χαρακτηριστικά ο Γιώργος Στασινός, τονίζοντας παράλληλα ότι «αντίθετα χρήματα υπάρχουν για συνδυασμό δημοσίων και ιδιωτικών πόρων και ταυτόχρονα υπάρχει ρευστότητα στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, που ψάχνει ευκαιρίες τοποθέτησης». Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ πρόσθεσε: «Εχω προτείνει στην Κυβέρνηση τέσσερις συγκεκριμένες προτάσεις για τη δημιουργία νέων χρηματοδοτικών εργαλείων, με υβριδική χρήση δημόσιων και ιδιωτικών πόρων, ιδιαίτερα για χρήση σε περιβαλλοντικά έργα και έργα υποδομής», προτάσεις τις οποίες παρουσίασε συνοπτικά κατά την ομιλία του ως εξής:
1ον: Ενα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο για Πράσινα έργα με βάση χρηματοοικονομικής μόχλευσης, με όρους προεξόφλησης και εγγυήσης, τους υπάρχοντες και προγραμματισμένους, σίγουρους, πόρους του Πράσινου Ταμείου από τα αυθαίρετα.
2ον: την εκτεταμένη αλλά σοβαρή χρήση του value engineering, ώστε να μπορεί η Πολιτεία να προσφέρει ένα ενδιαφέρον «πακέτο» επενδύσεων ή έργων για χρηματοδότηση που θα περιλαμβάνει και όσα έργα δεν μπορούν από μόνα τους να προσελκύσουν επενδυτές
3ον: την ηλεκτρονική λειτουργία της Τράπεζα Γης, όχι μόνο ως εργαλείου σχεδιασμού αλλά κυρίως ως αγοράς δικαιωμάτων που θα χρηματοδοτούν έργα
4ον: Την συνεπένδυση και συγχρηματόδοτηση εθνικών και κοινοτικών πόρων με ιδιωτικούς πόρους από νέες «έξυπνες» πηγές εσόδων στην επόμενη προγραμματική περίοδο για υβριδική χρηματοδότηση έργων υποδομής και περιβαλλοντικών έργων, για παράδειγμα με πράσινα ομόλογα υβριδικής εγγύησης.
«Σας καλώ να δουλέψουμε μαζί πάνω σε αυτές τις προτάσεις, είπε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, για να «ξεκλειδώσουμε» τα μυαλά στα συναρμόδια Υπουργεία και να κάνουμε δημιουργική χρήση των περιορισμένων πόρων που υπάρχουν ώστε αυτοί να αυγατίσουν τα επόμενα χρόνια, όπως ακριβώς μας λένε και οι Ευρωπαίοι ότι πρέπει να κάνουμε και όπως ακριβώς κάνουν και εκείνοι με το σχέδιο Γιούνκερ».
Ριζική θεσμική τομή
Ειδικότερα ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, επισήμανε τις μεγάλες καθυστερήσεις στην υλοποίηση των αναγκαίων έργων, που σημειώνονται όπως για παράδειγμα στην περιοχή της Μάνδρας, που πνίγηκε πριν ακριβώς ένα χρόνο και όλοι, κόμματα, φορείς επιστήμονες συμφώνησαν δημοσίως ότι επείγει η αντιμετώπιση των προβλημάτων στην περιοχή. Ωστόσο χρειάστηκε όμως ένας ολόκληρος χρόνος, με εξαιρετικές μάλιστα διαδικασίες, για να καταλήξουν να γίνουν οι αναθέσεις και θα χρειαστεί άλλος τόσος χρόνος για να ολοκληρωθούν τα έργα. Ο ίδιος εξήγησε ότι έχουμε τις μελέτες για το ποια έργα και που χρειάζονται και τόνισε:
«Προτείνω ευθέως μια ριζική θεσμική αλλαγή. Να χαρακτηριστούν και να καταταγούν όλα τα αναγκαία έργα, με επίσημο θεσμικό κείμενο ως έργα άμεσης προτεραιότητας για την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών, κατ’ εφαρμογή των βασικών προβλέψεων του Συντάγματος και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, για να υπάρχει η αναγκαία νομιμοποιητική βάση. Και για αυτά τα έργα να καθιερωθεί ειδική διαδικασία fast-track για την έγκριση, ωρίμανση, δημοπράτηση και εκτέλεσή τους. Και όταν λέω fast-track δεν αναφέρομαι σε αποτυχημένα παραδείγματα που χρειάζονται 3, 4 χρόνια. Μιλώ, συγκεκριμένα, για διαστήματα 2-3 μηνών».
«Πολιτικό θάρρος χρειάζεται και αποφασιστικότητα, για να υπογραφούν οι προτεραιότητες και να γίνει ειδικό θεσμικό πλαίσιο επίσπευσης, όπως περιέγραψα» είπε ο ίδιος και πρόσθεσε «σημειώνω ότι ως Πρόεδρος του ΤΕΕ προσπαθώ συνεχώς τα τελευταία χρόνια σε κάθε θεσμική συνάντηση, επίσημη ή ανεπίσημη, να εξηγήσω και να πείσω τους πολιτικούς κάθε κόμματος για την ανάγκη αλλαγών στο θεσμικό πλαίσιο των προσφυγών, προδικαστικών ή δικαστικών. Για κάθε δημόσιο έργο. Με βασικό στόχο την ταχύτητα. Υπάρχουν νομικές και τεχνικές προσεγγίσεις που συμβάλλουν στη μείωση του χρόνου. Με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Αλλά σε κάθε περίπτωση πιστεύω ότι θα είναι προς το συμφέρον όλων και κυρίως της κοινωνίας να τελειώνουμε με την κατάσταση που επικρατεί σήμερα. Θα επιμείνουμε σε αυτό, Γνωρίζουμε όλοι ότι είναι παράλογο, πέρα από κάθε έννοια λογικής και αποτελεσματικότητας, να έχουμε παραδείγματα όπου οι προσφυγές για μια διαγωνιστική διαδικασία δημόσιας υποδομής να διαρκούν περισσότερο όχι μόνο από το διαγωνισμό αλλά και από το ίδιο το έργο».
«Με αυτές τις διαδικασίες, που η ελληνική έννομη τάξη και οι ευρωπαϊκές οδηγίες έχουν επιβάλλει, υποτίθεται για να διασφαλίσουν τη διαφάνεια, το μόνο που επιτυγχάνεται είναι η καθυστέρηση των έργων» σημείωσε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ και τόνισε: «Στη σημερινή εποχή της ηλεκτρονικής διακίνησης εγγράφων και πληροφοριών, έχουμε σχεδιάσει ένα σύστημα που βασίζεται σε ρυθμούς δημόσιας διοίκησης προ 20ετίας τουλάχιστον. Με αυτές τις διαδικασίες θα κάνουμε για κάθε αναγκαίο έργο πολλά χρόνια. Δεν έχουμε αυτήν την πολυτέλεια».
Στους σεισμούς, δεν υπάρχει χρόνος αντίδρασης.
Στις πλημμύρες, υπάρχει ελάχιστος χρόνος.
Στις δασικές πυρκαγιές, υπάρχει λίγο περισσότερος χρόνος, που συνήθως όμως δεν αρκεί για τα πυροσβεστικά μέσα, όπως είναι σήμερα οργανωμένα.
(Γ. Στασινός Πρόεδρος ΤΕΕ)
Η χώρα δεν διαθέτει Εθνικό Σχεδιασμό Εργων Υποδομής.
Ενδεικτικά έργα για:
διαχείριση αποβλήτων,
πρόληψης αποβλήτων,
επικίνδυνων αποβλήτων,
αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής,
εναλλακτικών καυσίμων,
σιδηροδρόμων
οδικών μεταφορών,
Logistics,
σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών, κινδύνων πλημμύρας
(Γ. Στασινός Πρόεδρος ΤΕΕ)
