Το εμπόριο παραμένει ο μεγαλύτερος εργοδότης της ελληνικής οικονομίας
H Ετήσια Εκθεση Ελληνικού Εμπορίου για το 2022 επιβεβαιώνει ότι ο κλάδος του εμπορίου με κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα 167 δισ. ευρώ, και στον οποίο δραστηριοποιούνται περισσότερες από 222.000 επιχειρήσεις, αποτελεί και τον μεγαλύτερο εργοδότη της ελληνικής οικονομίας απασχολώντας 725.000 άτομα . Μάλιστα, η απασχόληση για το 2022 καταγράφει αύξηση κατά 3,5%, σε σχέση με το 2021 η οποία αποδίδεται κυρίως στην αύξηση των μισθωτών (11,1%) με τις υπόλοιπες κατηγορίες να σημειώνουν υποχώρηση: «Εργοδότες» (-3,0%), «Αυτοαπασχολούμενοι» (-9,6%). Επίσης δυναμική ήταν και η αύξηση του (ΔΚΕ) στο λιανικό εμπόριο (12,3%) η οποία όμως οφείλεται εν πολλοίς στον πληθωρισμό.
Η όποια βελτίωση δεν κατανέμεται ανάλογα
Αυτό όμως που συνάγεται από την αναλυτικότερη μελέτη των δεδομένων είναι ότι η όποια βελτίωση των μεγεθών του λιανικού εμπορίου δεν κατανέμεται ανάλογα μεταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου. Οπως προκύπτει από την πρωτογενή έρευνα του ΙΝΕΜΥ, οι μικρότερες επιχειρήσεις, που αποτελούν και την συντριπτική πλειονότητα των εμπορικών επιχειρήσεων, μπορεί μεν να επιδεικνύουν μια σημαντική ανθεκτικότητα ωστόσο επιχειρούν να αποφύγουν την «τριπλή παγίδα»: των μειωμένων πωλήσεων, του αυξημένου λειτουργικού κόστους και του εύθραυστου χρέους.
Οι κυριότερες προκλήσεις
Σύμφωνα με στοιχεία της Ετήσιας Εκθεσης, οι κυριότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εμπορικές επιχειρήσεις είναι: α) οι οικονομικές υποχρεώσεις (42,8%), β) η διαχείριση των ανατιμήσεων (25%) και γ) η ρευστότητα (23,6%). Η ενεργειακή κρίση επιδρά αρνητικά στη λειτουργία των εμπορικών επιχειρήσεων καθώς για το 83,6% των εμπορικών επιχειρήσεων ο κύκλος εργασιών έχει επηρεαστεί αρνητικά από τις ανατιμήσεις στο κόστος ενέργειας ενώ το 30% των εμπορικών επιχειρήσεων αντιμετωπίζουν αυξήσεις της τάξης 31%-50% στους λογαριασμούς ρεύματος.
Η τριπλή παγίδα
Η τριπλή παγίδα σε συνδυασμό με την ενεργειακή κρίση ενδέχεται να μετατρέψει, μεσοπρόθεσμα, τις εμπορικές επιχειρήσεις σε «παθητικούς αποδέκτες» των mega-trends καθώς μόλις το 1,8% θεωρεί ως βασική πρόκληση το κόστος του «ψηφιακού μετασχηματισμού» και μόλις το 0,3% το κόστος της «πράσινης μετάβασης». Το στοιχείο αυτό τεκμηριώνει την ανάγκη υποστήριξης των εμπορικών επιχειρήσεων για έναν «δίκαιο» δίδυμο – ψηφιακό και πράσινο – μετασχηματισμό.
Ακολούθησε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συζήτηση επί των ευρημάτων της Έκθεσης στην οποία συμμετείχαν οι κκ Μιχάλης Αργυρού, Πρόεδρος Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Φραγκίσκος Κουτεντάκης, Συντονιστής Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης, και Θεόδωρος Πελαγίδης, Υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Καθηγητής στο Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς.
Ο κύριος Αργυρού υποστήριξε πως «το εμπόριο είναι ευέλικτος και ανθεκτικός κλάδος, παρά τις δυσμενείς επιπτώσεις των συνεχών κρίσεων. Μια σειρά από ευνοϊκά στοιχεία μας κάνει αισιόδοξους για την πορεία της οικονομίας και του κλάδου και το 2023. Ωστόσο, ευθύνη κάθε κυβέρνησης θα πρέπει να είναι η εξασφάλιση ενός σταθερού και προβλέψιμου οικονομικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος που θα διευκολύνει τα business plans, θα ενισχύει τις επενδύσεις, την απασχόληση».
Σύμφωνα με τον κύριο Κουτεντάκη «το εμπόριο καταγράφει θετικές επιδόσεις αλλά παρατηρούνται σημαντικές ενδο-κλαδικές και ενδο-επιχειρηματικές ανισότητες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι πολύ μικρές οι οποίες, παρά τις πιέσεις, παρουσιάζουν υψηλότερη παραγωγικότητα σε σχέση με τις μεγαλύτερες. Ο υψηλός πληθωρισμός μπορεί να ευνοεί κάποιες επιχειρήσεις και κάποιες άλλες όχι, αλλά σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να δούμε και την κοινωνική του διάσταση, ιδιαίτερα στις μεγάλες αυξήσεις των τιμών των τροφίμων που επηρεάζουν τη συνολική καταναλωτική δαπάνη».
Ο κύριος Πελαγίδης υπογράμμισε: «Η ελληνική οικονομία αποδεικνύεται ιδιαίτερα ανθεκτική, γεγονός που μας έχει εκπλήξει θετικά και αυτό αποτυπώνεται και στο εμπόριο, του οποίου ο κύκλος εργασιών το 2022 αυξήθηκε κατά 20,1% σε σχέση με το 2021. Ο πληθωρισμός θα παραμείνει υψηλός, εξαιτίας και της διεύρυνσης της μεσαίας τάξης στην Κίνα, η οποία αναμένεται να αυξήσει τη ζήτηση, εξέλιξη που μπορεί να αναδειχθεί σε ευκαιρία για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Ο κλάδος του λιανεμπορίου θα πρέπει να υιοθετήσει μια “omnichannel” προσέγγιση».
Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Μιχάλης Ψύλος, Διευθυντής του naftemporiki.gr
Την επιστημονική παρουσίαση της ΕΕΕΕ – 2022 έκαναν οι:
Βάλια Αρανίτου, Επιστημονική Διευθύντρια, ΙΝΕΜΥ- ΕΣΕΕ, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Δρ. Χαράλαμπος Αράχωβας, Οικονομολόγος – Συντονιστής Τμήματος Οικονομικής Ανάλυσης ΕΣΕΕ
Δρ. Μανόλης Μανιούδης, Οικονομικός αναλυτής ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ
Σταματίνα Παντελαίου, Διευθύντρια Οικονομικών Κλαδικών Μελετών ICAP-CRIF
Κατά τη συζήτηση επί των ευρημάτων της Εκθεσης στην οποία συμμετείχαν οι κκ Μιχάλης Αργυρού, Πρόεδρος Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Φραγκίσκος Κουτεντάκης, Συντονιστής Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης, και Θεόδωρος Πελαγίδης, Υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Καθηγητής στο Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς
Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Μιχάλης Ψύλος, Διευθυντής του naftemporiki.gr
Η χαρτογράφηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο λιανικό εμπόριο (έρευνα ΙΝΕΜΥ 2022)
*Οι εμπορικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν μια «τριπλή παγίδα»: μειωμένες πωλήσεις, αυξημένο λειτουργικό κόστος και εύθραυστο χρέος.
*Το 66% των επιχειρήσεων στεγάζεται σε μισθωμένη, ενώ το 32% των επιχειρήσεων σε ιδιόκτητη.
*Το 61,2% των εμπορευμάτων προέρχεται από την Ελλάδα, ποσοστό μειωμένο σε σχέση με το 68,2% για το 2021 και το 71,6% του 2020.
*Οι πιθανότητες διακοπής της συνεργασίας με τους προμηθευτές κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022 παρουσίασαν μείωση σε σχέση με το προηγούμενο έτος (27% έναντι 30% το 2021).
*Το πρώτο εξάμηνο του 2022, το 87,1% των επιχειρήσεων διατήρησε αμετάβλητο το επίπεδο της απασχόλησης, ποσοστό μικρότερο από το 90,6% του 2021.
*Για το 2022, ο αριθμός των επιχειρήσεων με εξαμηνιαίο κύκλο εργασιών έως 20.000 ευρώ μειώθηκε σε σχέση με το 2021 (40% από 54%).
*Ο εξαμηνιαίος κύκλος εργασιών της αντιπροσωπευτικής επιχείρησης καταγράφει αύξηση από το προηγούμενο έτος (61.532 ευρώ το 2022 από 58.038 ευρώ το 2021).
*H μέση εξαμηνιαία αξία αγοράς εμπορευμάτων για το πρώτο εξάμηνο του 2022 ανέρχεται σε 42.543 ευρώ, η οποία παρουσιάζει αύξηση της τάξεως του 25% περίπου σε σχέση με το 2021.
*Περίπου μία στις τέσσερις επιχειρήσεις έχει οφειλές προς την εφορία, ενώ μία στις πέντε έχει χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία, με την ίδια αναλογία να παρατηρείται και στους προμηθευτές.
?Στο πρώτο εξάμηνο του 2022 παρατηρείται αύξηση του ποσοστού των επιχειρήσεων με οφειλές προς την εφορία, ενώ μείωση παρουσιάζεται στο ποσοστό των επιχειρήσεων με οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία.
*Αύξηση πέντε ποσοστιαίων μονάδων παρατηρείται στο ποσοστό των επιχειρήσεων με οφειλές προς προμηθευτές για το 2022 (21%) συγκριτικά με το χαμηλό ποσοστό του 2021 (16%).
*Το ποσοστό των εμπορικών επιχειρήσεων με ανοιχτό επαγγελματικό δάνειο παρουσιάζει σημαντική αύξηση σχετικά με το πρώτο εξάμηνο του 2021 (26% από? 17%).
*Τα ιδία κεφάλαια της επιχείρησης συνεχίζουν και αποτελούν τη βασικότερη πηγή? χρηματοδότησης (88%), και μάλιστα σε ισχυρότερο βαθμό σε σχέση με το 2021 (81,8%).
*Σημαντική είναι η αύξηση της χρηματοδότησης από τα προσωπικά κεφάλαια του ιδιοκτήτη που καταγράφεται σε σχέση με πέρυσι (53,7% από 42,3%).
*Η επενδυτική δραστηριότητα στο λιανικό εμπόριο παρουσιάζει αξιοσημείωτη ενίσχυση συγκριτικά με τα προηγούμενα έτη (16% το 2022 από 12,1% το 2021 και 11,6% το 2020).
*Οι ανατιμήσεις κόστους ενέργειας, η αύξηση κόστους εμπορευμάτων από τους προμηθευτές, η μείωση της καταναλωτικής δαπάνης, η φορολόγηση, το λειτουργικό κόστος και η έλλειψη ρευστότητας αποτελούν πλέον τα σημαντικότερα προβλήματα των εμπορικών επιχειρήσεων.
Επιπτώσεις των ανατιμήσεων του κόστους ενέργειας στο Λιανικό Εμπόριο
*Ο κύκλος εργασιών του 83,6% των εμπορικών επιχειρήσεων έχει επηρεαστεί αρνητικά από τις ανατιμήσεις στο κόστος ενέργειας.
*Το 25% των εμπορικών επιχειρήσεων υπολογίζει ότι η αρνητική επίδραση του ενεργειακού κόστους στον κύκλο εργασιών τους θα κυμανθεί μεταξύ 21-30%.
*Λόγω του ενεργειακού κόστους, το 76,7% των επιχειρήσεων εξωθήθηκε να αυξήσει τις τιμές των προϊόντων τους.
*Το 30% των εμπορικών επιχειρήσεων αντιμετωπίζουν αυξήσεις της τάξης 31%-50% στους λογαριασμούς ρεύματος.
*Το 40% των εμπορικών επιχειρήσεων καλούνται να πληρώσουν αυξημένες τιμές (11% έως 20%) στους προμηθευτές τους.
*Οι κυριότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εμπορικές επιχειρήσεις εν μέσω «πολυκρίσεων» είναι: α) οι οικονομικές υποχρεώσεις (42,8%), β) η διαχείριση των ανατιμήσεων (25%) και γ) η ρευστότητα (23,6%).
*Οι «πολυκρίσεις» καθιστούν τις εμπορικές επιχειρήσεις «παθητικούς αποδέκτες» των mega-trends καθώς μόλις το 1,8% θεωρεί ως βασική πρόκληση το κόστος του «ψηφιακού μετασχηματισμού» και μόλις το 0,3% το κόστος της «πράσινης μετάβασης».
*Η «ενεργειακή κρίση» επιβραδύνει την επιστροφή της αγοράς στα προ-COVID-19 επίπεδα της, καθώς 4 στις 10 εμπορικές επιχειρήσεις εκτιμούν ότι θα χρειαστούν περισσότερα από δυο χρόνια για την ουσιαστική επιστροφή της αγοράς στα δεδομένα του 2019.
