Πώς θα προστατέψουμε τις τοπικές κοινωνίες
Η ανάγκη αναθεώρησης της Κοινής Δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας, η διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος μετά την πανδημία του κορονοϊού, αλλά και η επερχόμενη διαπραγμάτευση για ένα νέο κοινό Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου στην Ευρώπη αποτέλεσαν αντικείμενο συζήτησης στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
Ο αναπληρωτής υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Γιώργος Κουμουτσάκος, παρατήρησε ότι «στην εποχή αυτή της πανδημίας είναι σημαντικό το πώς θα προστατέψουμε και τις τοπικές κοινωνίες και τους μετανάστες και η πρόκληση αυτή χρειάζεται καθημερινή προσπάθεια». Σε αυτή τη νέα φάση, συνέχισε, «θα πρέπει να συνεχίσουμε να εφαρμόζουμε αποτελεσματικά την πολιτική μας και να διαχειριστούμε τις νέες αφίξεις, βάζοντάς τες σε καραντίνα. Για τον λόγο αυτό χρειαζόμαστε πολλούς χώρους καραντίνας, καλά οργανωμένους για να προστατεύσουμε αυτούς που φτάνουν αλλά και όσους ζουν στα νησιά. Αυτή είναι η διαρκής προτεραιότητα, αλλά και ένα δύσκολο εγχείρημα. Η όλη διαδικασία της υποδοχής προσφύγων και μεταναστών γίνεται ακόμα περισσότερο σύνθετη».
Ο κ. Κουμουτσάκος υπογράμμισε την ανάγκη αναθεώρησης της Κοινής Δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας. Οπως εξήγησε, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κανένας δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ της Αγκυρας και της Αθήνας για τη διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος. «Οπότε πρέπει να αποκαταστήσουμε την επικοινωνία και να αναθεωρήσουμε την Κοινή Δήλωση», συμπλήρωσε. Ο αναπληρωτής υπουργός παραδέχτηκε ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει «τεράστιο βάρος με τα εκατομμύρια προσφύγων και μεταναστών στο έδαφός της» και η χρηματοδότηση από την ΕΕ είναι σημαντική «αλλά δεν μπορεί να είναι λευκή επιταγή. Χρειάζεται μια νέα προσέγγιση στο πώς η ΕΕ χρηματοδοτεί την Τουρκία. Θα μπορούσε να υπάρχει περισσότερη χρηματοδότηση για λιγότερες ροές ή το αντίστροφο». Επίσης, ο ίδιος ανέφερε ότι και άλλες ιδέες θα μπορούσαν να εφαρμοστούν, όπως οι κοινές επιχειρήσεις Frontex και Τουρκίας στο Αιγαίο «και αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να συνεργαστεί με την ΕΕ».
Το επόμενο διάστημα αναμένεται να ξεκινήσει και η διαπραγμάτευση για το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στη διαπραγμάτευση αυτή, παρατήρησε ο κ. Κουμουτσάκος, «επιδιώκουμε να αντισταθμίσουμε ή να εξισορροπήσουμε την αρχή της κοινής ευθύνης με την αρχή της απτής και αποτελεσματικής αλληλεγγύης. Αυτός θα είναι ο κύριος στόχος της διαπραγματευτικής μας στρατηγικής».
Μάνος Λογοθέτης, γενικός γραμματέας Υποδοχής Αιτούντων Ασυλο
Σχετικά με την απομάκρυνση των αναγνωρισμένων προσφύγων από τα διαμερίσματα την περίοδο αυτή, ο γενικός γραμματέας Υποδοχής Αιτούντων Ασυλο Μάνος Λογοθέτης, επισήμανε ότι «έπειτα από μια μακρά περίοδο παρατάσεων, θέσαμε ένα όριο για την έξοδο. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες για πάνω από ένα χρόνο. Καθώς μπορεί να αντιμετωπίσουμε μια μεγάλη κρίση με τις νέες ροές να αυξάνονται, τους ζητήσαμε να επιταχύνουν την έξοδό τους από το σύστημα υποδοχής που είναι για αιτούντες άσυλο και όχι για αναγνωρισμένους πρόσφυγες» και πρόσθεσε: «χρειαζόμαστε τη μέγιστη χωρητικότητα του συστήματος».
Ο κ. Λογοθέτης έκανε λόγο, εξάλλου, και για την ανάγκη αλληλεγγύης των ευρωπαϊκών χωρών, όχι μόνο για τους ασυνόδευτους ανηλίκους, αλλά και για άλλες ομάδες ευάλωτων προσφύγων, και ζήτησε να ξεκινήσει ξανά η μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο σε άλλες χώρες. Πρόσθεσε ακόμα ότι «η μετεγκατάσταση δεν αποτελεί παράγοντα προσέλκυσης και άλλων προσφύγων, καθώς ακόμα και το διάστημα που δεν εφαρμόζεται, οι άνθρωποι συνεχίζουν να έρχονται. Ο παράγοντας προσέλκυσης είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει οργανωμένο κοινό σύστημα ασύλου μεταξύ των χωρών».
Γκέραλντ Κνάους, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Σταθερότητας
Ο Γκέραλντ Κνάους, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Σταθερότητας, ο οποίος θεωρείται ο «αρχιτέκτονας» της Κοινής Δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας, επισήμανε την ανάγκη η Ευρώπη «να επικεντρωθεί στα λίγα μέτρα που είναι κρίσιμα για να υπάρχει ένα σύστημα τα επόμενα χρόνια». Τα μέτρα αυτά, σύμφωνα με τον κ. Κνάους, είναι οι κοινές προσπάθειες στα ελληνικά νησιά διαχείρισης των αιτημάτων ασύλου μέσα σε λίγες εβδομάδες και η αποκατάσταση των σχέσεων με την Τουρκία «και δεν μπορούμε να περιμένουμε να το κάνει αυτό μόνη η Ελλάδα, αλλά χρειάζεται οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις να μιλήσουν απευθείας με την Τουρκία και να κάνουν μια πρόταση». Επισήμανε την ανάγκη αναθεώρησης της Κοινής Δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας προσθέτοντας ότι «χωρίς τη Δήλωση φοβάμαι ότι η κρίση στο Αιγαίο μπορεί εύκολα να γίνει χειρότερη». Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε, από το 2006 ως το 2015 η Ελλάδα ζήτησε από την Τουρκία να κάνει 130.000 επιστροφές και η Τουρκία δέχτηκε μόλις 2.000. «Εάν επιστρέψουμε σε αυτή την κατάσταση πριν από την Κοινή Δήλωση, οπότε η Τουρκία δεν ήθελε να συνεργαστεί και η υπόλοιπη Ευρώπη δεν ενδιαφερόταν, τότε η Ελλάδα, τα ευρωπαϊκά σύνορα και τα ανθρώπινα δικαιώματα θα έχουν μεγάλο πρόβλημα», είπε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Κνάους δήλωσε απαισιόδοξος ότι θα υπάρξει οποιαδήποτε συμφωνία σε ευρωπαϊκό επίπεδο για ένα κοινό σύστημα ασύλου, ενώ πρότεινε να τεθεί επί τάπητος μια νέα αξιόπιστη συμφωνία, σύμφωνα με την οποία η ΕΕ θα βοηθήσει την Τουρκία στην ένταξη των εκατομμυρίων προσφύγων που έχει στο έδαφός της και επίσης θα δεσμευτεί να επανεγκαταστήσει απευθείας από την Τουρκία περίπου 80.000 πρόσφυγες το χρόνο για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, αφαιρώντας ωστόσο από το νούμερο αυτό τον αριθμό όσων περνούν στην Ελλάδα ένα χρόνο πριν. «Ετσι η Τουρκία θα έχει κίνητρο να σταματήσει τους ανθρώπους να έρχονται στην Ελλάδα και εμείς θα δείξουμε στην Τουρκία ότι δεν την αφήνουμε μόνη με το πρόβλημα», κατέληξε.
Βίλχελμ Μπρούνερ, επικεφαλής διεθνών αγορών της εταιρείας «ORS Group»
Τέλος, ο Βίλχελμ Μπρούνερ, επικεφαλής διεθνών αγορών της εταιρείας «ORS Group», που έχει αναλάβει τη διαχείριση προσφυγικών δομών σε πολλές χώρες της κεντρικής Ευρώπης, όπως την Ελβετία, τη Γερμανία και την Αυστρία, τόνισε ότι η αξιοπρεπής διαβίωση των προσφύγων στις δομές δεν είναι παράγοντας προσέλκυσής τους. «Παράγοντας προσέλκυσης είναι ο πλούτος της Ευρώπης και η ελπίδα που δημιουργείται στους άτυχους του κόσμου. Το επίπεδο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των συνθηκών διαβίωσής μας είναι υψηλό και ελπίζω να υπάρχει αυτή η ελπίδα και στο μέλλον γιατί αν περιορίσουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα, αυτό θα έχει συνέπειες πρώτα από όλα για εμάς στην Ευρώπη». Ο ίδιος κατέληξε ότι «δεν πρόκειται για προσφυγική κρίση, είναι μια κρίση διαχείρισης και το κλειδί είναι η συνεργασία για να βελτιώσουμε την κατάσταση και να προετοιμαστούμε καλύτερα για την κρίση».
Μ. Κουζινοπούλου
Το επόμενο διάστημα αναμένεται να ξεκινήσει και η διαπραγμάτευση για το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στη διαπραγμάτευση αυτή, παρατήρησε ο κ. Κουμουτσάκος, «επιδιώκουμε να αντισταθμίσουμε ή να εξισορροπήσουμε την αρχή της κοινής ευθύνης με την αρχή της απτής και αποτελεσματικής αλληλεγγύης. Αυτός θα είναι ο κύριος στόχος της διαπραγματευτικής μας στρατηγικής».
Τζιανλούκα Ρόκο, επικεφαλής του ελληνικού τμήματος του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης
Ο επικεφαλής του ελληνικού τμήματος του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, Τζιανλούκα Ρόκο, παρατήρησε ότι «οι Ευρωπαίοι πρέπει να αποφασίσουμε τι θέλουμε να κάνουμε με τη μετανάστευση και θεωρώ ότι αυτό είναι ένα πολιτικό ζήτημα για το οποίο οι ευρωπαϊκές χώρες δεν έχουν αποφασίσει ακόμα». Ο ίδιος πρότεινε η Ευρώπη να μην επικεντρώνεται μόνο στους πρόσφυγες «καθώς τα ζητήματα γύρω από τους πρόσφυγες είναι πλαισιωμένα από την ευρωπαϊκή σύμβαση που όλες οι χώρες έχουν υπογράψει. Αντίθετα δεν υπάρχει κοινό πλαίσιο για τη μετανάστευση εργατικού δυναμικού και θα πρέπει να το ρυθμίσουμε».
