Ένας παγκολίνος σε έκθεση του Τμήματος Βιολογίας

Έναν ταριχευμένο παγκολίνο και έναν πλατύποδα αλλά και πίνακες που χρησίμευαν για να μαθαίνουν ζωολογία οι φοιτητές από τα τέλη του 19ου αιώνα, θα μπορούν να δουν οι επισκέπτες της έκθεσης «Ζωομορφές -Απεικονίσεις ζωικής ποικιλότητας» που διοργανώνει το Τμήμα βιολογίας του ΑΠΘ και το Αριστοτέλειο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Θεσσαλονίκης στο κτίριο της πρώην Ναυτικής Διοίκησης, στην προβλήτα Α, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης.
Τα ταριχευμένα ζώα αποτελούν μέρος της συλλογής με εξωτικά ζώα που παραχωρήθηκε στο Εργαστήριο Θαλάσσιας και Χερσαίας Ζωικής Ποικιλότητας του ΑΠΘ στις αρχές του 1950. Ο παγκολίνος που στις μέρες μας έγινε γνωστός παγκοσμίως όταν «κατηγορήθηκε» ως την πιθανότερη πηγή μετάδοσης του κορονοϊού στον άνθρωπο, κινδυνεύει με εξαφάνιση , σύμφωνα με τον Κόκκινο Κατάλογο της IUCN.
«Επειδή οι φολίδες του χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή Κινεζική ιατρική, αποτελούν τον κύριο λόγο που ο παγκολίνος κυνηγιέται εντατικά στην Ασία. Αυτό έχει ως συνέπεια όλα τα είδη των παγκολίνων , να κινδυνεύουν με εξαφάνιση» εξήγησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής στο Τμήμα Βιολογίας Διονύσιος Γιουλάτος. Όπως αναφέρεται σε πληροφοριακό υλικό για τον παγκολίνο που είναι αναρτημένο στην έκθεση, «πρόσφατα, κάποιες έρευνες συνέδεσαν τον παγκολίνο με την εμφάνιση της νόσου COVID-19».
« Ο παγκολίνος», αναγράφεται σχετικά, « είναι ξενιστής ιών του τύπου SARS-CoV-2 αλλά ενδελεχείς μελέτες έδειξαν ότι οι κορονοϊοί του μοιράζονται μόνο το 92% του γενετικού τους υλικού με αυτούς που προσβάλλουν τον άνθρωπο».
Αλλωστε, για τον κ.Γιουλάτο, «δεν φταίει ο παγκολίνος, φταίμε εμείς που μπήκαμε στο περιβάλλον του παγκολίνου, της νυχτερίδας και άλλων ειδών αυτής της πανίδας».
Εμφανίστηκε πριν από τους δεινόσαυρους!
«Ως μια χίμαιρα που δεν ήταν χίμαιρα» περιγράφεται στο ενημερωτικό σημείωμα της έκθεσης, ο ταριχευμένος πλατύπους ή ορνιθόρυγχος.
«Όταν οι πρώτες περιγραφές και τα πρώτα μουσειακά δείγματα του είδους, έφτασαν από την Αυστραλία στην Αγγλία, οι φυσιοδίφες της εποχής πίστεψαν ότι αυτή η χίμαιρα πρέπει να ήταν εφεύρεση κάποιου Ασιάτη ταριχευτή που ήθελε να τους ξεγελάσει. Πώς ήταν δυνατόν να υπάρχει θηλαστικό με ράμφος σαν της πάπιας, πλατιά μεμβρανώδη πόδια σαν της ενυδρίδας, πλατιά χονδρή ουρά σαν του κάστορα και να γεννά αυγά;».
Όπως διευκρινίζει ο κ.Γιουλάτος, ο πλατύπους είναι ένα αρχέγονο θηλαστικό, ένας από τους λίγους εκπροσώπους μιας ομάδας θηλαστικών που εμφανίστηκε πριν από 160-180 εκατομμύρια χρόνια. Περπατάει αργά σαν ερπετό στο έδαφος αλλά κολυμπά επιδέξια μέσα στους ποταμούς και τις λίμνες της ανατολικής Αυστραλίας και της Τασμανίας όπου ζει.
Πίνακες ζωολογίας- έργα τέχνης
Συνολικά 23 πίνακες-ανατυπώσεις έργων φιλοτεχνημένων στα τέλη του 19ου αιώνα από τον ζωολόγο Ρούντολφ Λεκάρτ, περιλαμβάνει η έκθεση που εγκαινιάζεται σήμερα. Πρόκειται για επιτοίχιες απεικονίσεις ζωολογίας, όπου καταγράφονται με λεπτομέρεια τα εξωτερικά μορφολογικά και ανατομικά χαρακτηριστικά αντιπροσωπευτικών οργανισμών, από πολλές ζωικές ομάδες, μέσα από τους οποίους διδάχθηκαν τη ζωολογία πολλοί φοιτητές μέχρι και τη δεκαετία του 1980.
Στο πλαίσιο των εγκαινίων της έκθεσης που θα λειτουργήσει έως τις 17 Απριλίου, πραγματοποιήθηκε σήμερα εκδήλωση με θέμα « Μουσεία και Βιοποικιλότητα» με ομιλητές τον Δρ Δημήτρη Κουρέα, διευθυντή πληροφοριακών συστημάτων στο Κέντρο Βιοποικιλότητας Naturalis, Leiden, Ολλανδία και συντονιστή του Δικτύου Επιστημονικών Συλλογών DiSSCo και τον Νικόλαο Πουλακάκη, καθηγητή Τμήματος Βιολογίας Κρήτης και Διευθυντή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης .
Σύμφωνα με τον κ.Κουρέα, στόχος του Δικτύου Επιστημονικών Συλλογών DiSSCo, είναι η ψηφιακή ενοποίηση του κατακερματισμένου τοπίου των ευρωπαϊκών συλλογών φυσικής ιστορίας προς μία ανοικτή και ενιαία γνωσιακή βάση και υπό κοινές πολιτικές πρόσβασης και αξιοποίησης.
Νατάσα Καραθάνου
Φωτο Δημήτρης Τοσίδης