Το χαμηλότερο επίπεδο ανεργίας στην επταετία «βλέπει» το Δημοσιονομικό Συμβούλιο

Θετική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός ότι η οικονομική δραστηριότητα ενισχύεται για έκτο συνεχόμενο τρίμηνο τονίζει το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο και προβλέπει ότι η συνολική αύξηση του ΑΕΠ για το 2018 θα κυμανθεί περί το 2%.
Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο έδωσε στη δημοσιότητα την τριμηνιαία έκθεσή του (Σεπτέμβριος 2018) για τις μακροοικονομικές και δημοσιονομικές εξελίξεις. Σε αυτήν, μεταξύ άλλων, εκτιμά ότι:
– συνεχίζεται σταθερά η βελτίωση στην αγορά εργασίας, καθώς το ποσοστό της ανεργίας περιορίστηκε στο 19%, το χαμηλότερο της τελευταίας επταετίας
– είναι εφικτός ο δημοσιονομικός στόχος για το 2018 και υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις υπέρβασής του λόγω σημαντικής συρρίκνωσης των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της ΓΚ
– σε υψηλά έτους βρίσκονται οι δείκτες οικονομικού κλίματος, καταναλωτικής εμπιστοσύνης, βιομηχανικής παραγωγής και κύκλου εργασιών στη βιομηχανία.
Αναλυτικότερα, το ΕΔΣ μεταξύ άλλων στην τριμηνιαία έκθεσή του διαπιστώνει ότι:
– Το ΑΕΠ εκτιμάται ότι αυξήθηκε κατά 1,8% το β’ τρίμηνο του 2018 έναντι του αντιστοίχου τριμήνου του 2017, ενώ σε εξαμηνιαία βάση προσεγγίζει το 2,2%. Το γεγονός ότι η οικονομική δραστηριότητα ενισχύεται για έκτο συνεχόμενο τρίμηνο αποτελεί θετική εξέλιξη για την οικονομία και εδραιώνει την προσδοκία για συνολική αύξηση του ΑΕΠ κατά το 2018, περί το 2%, εκτίμηση η οποία ευθυγραμμίζεται πλήρως με τις ανεξάρτητες προβλέψεις του ΕΔΣ. Η αύξηση οφείλεται κατά βάση στη βελτίωση του εξωτερικού ισοζυγίου, λόγω της ανόδου της αξίας των εξαγωγών σε σχέση με το β’ τρίμηνο του 2017, καθώς και στη συγκρατημένη αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, η οποία μετά από τρία διαδοχικά τρίμηνα επανήλθε σε θετικό πρόσημο (σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους).
– Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 9,4% (+7,2% αγαθά και +12,2% υπηρεσίες), ενώ παράλληλα οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών σημείωσαν άνοδο της τάξης του 4,3% (+1,7% αγαθά και +16,2% υπηρεσίες). Το αποτέλεσμα των παραπάνω μεταβολών είναι αυτό που συνεισέφερε περισσότερο στη θετική μεταβολή του ΑΕΠ β’ τριμήνου, λόγω της συρρίκνωσης της καθαρής αρνητικής συμβολής του εξωτερικού τομέα της οικονομίας από 1,4 δισ. ευρώ το β’ τρίμηνο του 2017, σε 731 εκατ. ευρώ το β’ τρίμηνο του 2018. Θετική συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,7 ποσοστιαίες μονάδες είχε επίσης η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 1%, που είναι το μεγαλύτερο ποσοστό που έχει καταγραφεί από το γ’ τρίμηνο του 2016. Στην εξέλιξη αυτή σημαντικό ρόλο έχει η τόνωση της απασχόλησης, η ενίσχυση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης αλλά και ενδεχομένως η βελτίωση των προσδοκιών των νοικοκυριών για την εξέλιξη του διαθέσιμου εισοδήματος στο μέλλον. Στον αντίποδα τώρα οι επενδύσεις (ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου) σημείωσαν κάμψη κατά 5,4%, που οφείλεται εξ ολοκλήρου στην κατηγορία «μεταφορικός εξοπλισμός και οπλικά συστήματα». Ολες σχεδόν οι υπόλοιπες κατηγορίες επενδύσεων (μηχανολογικός εξοπλισμός, εξοπλισμός πληροφορικής, οικοδομή, κατασκευές) κατέγραψαν αύξηση.
– Η βελτίωση στην αγορά εργασίας συνεχίστηκε κατά το β’ τρίμηνο του 2018. Συγκεκριμένα, το ποσοστό της ανεργίας περιορίστηκε σε 19%, έναντι 21,2% του προηγούμενου τριμήνου και 21,1% του αντίστοιχου τριμήνου του προηγούμενου έτους. Το ποσοστό αυτό είναι το χαμηλότερο της τελευταίας επταετίας (από το γ’ τρίμηνο του 2011). Ο αριθμός των απασχολουμένων ανήλθε σε 3,86 εκατ., αυξημένος κατά 1,8% σε σχέση με το β’ τρίμηνο του 2017 και ο αριθμός των ανέργων περιορίστηκε σε 906 χιλ., μειωμένος κατά 10,9% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2017. Η αύξηση αυτή της απασχόλησης προήλθε από αύξηση των πλήρως απασχολούμενων κατά 2,4%, ενώ οι μερικώς απασχολούμενοι μειώθηκαν κατά 3,2%. Η μείωση της ανεργίας προήλθε κυρίως από τη μείωση των μακροχρόνια ανέργων κατά 13,1% σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, με τη μακροχρόνια ανεργία ωστόσο να παραμένει σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα (στο 72,1% επί του συνόλου της ανεργίας). Τέλος, σημειώνεται ότι το εργατικό δυναμικό μειώθηκε σε σχέση με πέρυσι κατά 0,9%, ενώ ο αριθμός των οικονομικά μη ενεργών ατόμων αυξήθηκε κατά μόλις 0,1%, στοιχεία που συνδυαστικά υποδηλώνουν ότι η διαρροή ανθρώπινου δυναμικού στο εξωτερικό συνεχίζεται (brain drain).
– Ο δείκτης οικονομικού κλίματος τον Αύγουστο του 2018 βρέθηκε στα υψηλότερα επίπεδα του τελευταίου έτους (105,2 μονάδες). Θετική συμβολή στο οικονομικό κλίμα έχουν οι προσδοκίες για την πορεία της Βιομηχανίας, το ισοζύγιο των οποίων επανήλθε σε θετικό πεδίο τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο. Θετική είναι επίσης η συμβολή των προσδοκιών για το λιανικό εμπόριο και τις κατασκευές, αν και το ισοζύγιο των τελευταίων παραμένει σε αρνητικό επίπεδο. Την καλύτερη «επίδοση» του έτους καταγράφει και η καταναλωτική εμπιστοσύνη, η οποία πάντως παραμένει με αρνητικό πρόσημο. Από την άλλη, παρατηρείται υποχώρηση των θετικών προσδοκιών στις Υπηρεσίες για τρίτο συνεχόμενο μήνα.
– Ο Κρατικός Προϋπολογισμός παρουσίασε θετική εικόνα το πρώτο επτάμηνο του 2018, με τα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού (ΤΠ) (προ επιστροφών και άνευ αποκρατικοποιήσεων) να υπερβαίνουν ελαφρά τους στόχους. Η αύξηση των φορολογικών εσόδων το 2018 προήλθε από βελτίωση των εισπράξεων από έμμεσους φόρους (κατά 630 εκατ. ευρώ). Αντίθετα, οι εισπράξεις άμεσων φόρων κατέγραψαν μείωση κατά 329 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της μείωσης των εσόδων από το φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων. Η μείωση αυτή ωστόσο αποδίδεται στην παράταση που δόθηκε στην προθεσμία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων ΝΠ και δεν προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Σημειώνεται ότι σχεδόν όλες οι κατηγορίες εσόδων κινούνται εντός στόχων ΜΠΔΣ 2019-2022. Από την πλευρά τους, οι πρωτογενείς δαπάνες του ΤΠ ευθυγραμμίστηκαν σχεδόν πλήρως με τον στόχο, γεγονός που αποτελεί μια ένδειξη ότι η επιφυλακτικότητα που χαρακτήριζε τη δημοσιονομική διαχείριση το 2017 έχει περιοριστεί. Την ίδια περίοδο (Ιανουάριος – Ιούλιος 2018) ο προϋπολογισμός της Γενικής Κυβέρνησης (ΓΚ), εμφάνισε ταμειακό πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 2.810 εκατ. ευρώ, έναντι πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 4.140 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2017. Η συγκράτηση αυτή οφείλεται στην αύξηση των πρωτογενών δαπανών της ΓΚ (+ 1,4 δισ. ευρώ), η οποία υπερσκέλισε την αντίστοιχη αύξηση των εσόδων της ΓΚ (+73 εκατ. ευρώ). Οι αυξημένες πρωτογενείς δαπάνες (οι οποίες ωστόσο «κινούνται» εντός στόχων), εντοπίζονται κυρίως σε αυξημένες καταβολές για το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης, για οικογενειακά επιδόματα και για «αποδιδόμενους πόρους» (κατά βάση καταβολή ποσών στους Δήμους, μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων-ΚΑΠ). Στο σκέλος των εσόδων της ΓΚ, αύξηση παρουσίασαν οι δύο κυριότερες κατηγορίες, τα φορολογικά έσοδα (κατά 658 εκατ. ευρώ) και οι ασφαλιστικές εισφορές (κατά 312 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις περιορίστηκαν στα 60 εκατ. ευρώ (το μεγαλύτερο μέρος από τα περσινά έσοδα αποκρατικοποιήσεων αφορούσε το αντίτιμο μέρους της σύμβασης παραχώρησης των 14 περιφερειακών αεροδρομίων). Συνολικά τα δημοσιονομικά αποτελέσματα επταμήνου προμηνύουν επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου για το 2018. Ο μετριασμός των ταμειακών αποτελεσμάτων σε σχέση με το αντίστοιχο επτάμηνο του 2017 οφείλεται στο σκέλος των δαπανών. Στο βαθμό που συνδέεται κυρίως με την αύξηση των δαπανών λόγω επίσπευσης πληρωμών για τη μείωση του αποθέματος των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων δεν προκαλεί σοβαρή ανησυχία. Με βάση αυτό το σενάριο, το ταμειακό πρωτογενές πλεόνασμα θα εμφανιστεί μειωµένο σε σχέση µε το 2017, ωστόσο το αποτέλεσμα κατά ESA 2010 (και κατ’ επέκταση βάσει ΣΧΔ) μπορεί να προσεγγίσει τα περσινά επίπεδα, ώστε να επιτευχθεί, αλλά και να ξεπεραστεί ο στόχος του 3,5% για το 2018.
– Τον Ιούλιο του 2018, οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της ΓΚ (συμπεριλαμβανομένων των εκκρεμών επιστροφών φόρων) ανήλθαν σε 2.724 εκατ. ευρώ. Παρατηρείται μικρή αύξηση κατά 261 εκατ. ευρώ (περίπου 10%) σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, η οποία αποδίδεται αποκλειστικά στο ύψος των εκκρεμών επιστροφών φόρων, καθότι τα ληξιπρόθεσμα υπόλοιπα των φορέων της ΓΚ παρουσιάζουν περαιτέρω μείωση (1.934 εκατ. ευρώ έναντι 2.018 εκατ. ευρώ τον μήνα Ιούνιο). Σε ετήσια βάση, το σύνολο των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων καταγράφει σημαντική μείωση κατά 50%, περίπου η οποία επικουρήθηκε σημαντικά από την απορρόφηση των κεφαλαίων που εκταμιεύθηκαν από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), αποκλειστικά για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της ΓΚ.
– Η απόδοση του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου κατά τους τελευταίους μήνες και ειδικά μετά τις ιταλικές εκλογές διατηρούνται σε ένα εύρος τιμών μεταξύ 3,8%-4,6%. Διατηρούν δηλαδή μια σχετικά υψηλή μεταβλητότητα, παρά την θετική απόφαση του Eurogroup της 21ης Ιουνίου για το ελληνικό δημόσιο χρέος και τις διαδοχικές αναβαθμίσεις του αξιόχρεου της ελληνικής οικονομίας από οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης (Standard & Poor’s, Moody’s, Fitch) κατά τους τελευταίους μήνες. Οι εξαγγελίες-ανακοινώσεις του κυβερνητικού συνασπισμού στην Ιταλία, ο εικαζόμενος «εμπορικός πόλεμος» μετά την επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ και η αστάθεια της τουρκικής οικονομίας, η οποία θα μπορούσε να πιέσει περαιτέρω τις χρηματιστηριακές αγορές της Ευρώπης (contagion), επηρεάζουν αρνητικά τις αποδόσεις των ομολόγων της «ευρωπαϊκής περιφέρειας», συμπαρασύροντας τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων.
Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ