Το κόμμα του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σημείωσε την περασμένη Κυριακή μια ηχηρή ήττα απέναντι στον υποψήφιο της αντιπολίτευσης, Εκρέμ Ιμάμογλου, κατά τη δεύτερη πράξη των δημοτικών εκλογών στην Κωνσταντινούπολη.
Στην πρώτη ψηφοφορία τον Μάρτιο, η οποία ακυρώθηκε έπειτα από αίτημα του Ερντογάν, ο Ιμάμογλου είχε προηγηθεί κατά μόλις 13.000 ψήφους του υποψηφίου του προέδρου, του Μπιναλί Γιλντιρίμ. Την Κυριακή τον κέρδισε με διαφορά μεγαλύτερη από 800.000 ψήφους, σύμφωνα με τα προσωρινά αποτελέσματα.
Το στοίχημα του Ερντογάν γύρισε συνεπώς εναντίον του. Τι θα κάνει ο πρόεδρος αφού έχασε την οικονομική και πολιτιστική πρωτεύουσα της χώρας, την οποία η παράταξή του ήλεγχε εδώ και 25 χρόνια;
Γιατί έχασε ο Ερντογάν;
Μολονότι το ισλαμοσυντηρητικό κόμμα AKP του Ερντογάν παραμένει το δημοφιλέστερο σε εθνική κλίματα, έχει εξασθενήσει τους τελευταίους μήνες λόγω της δύσκολης οικονομικής κατάστασης. Ο πληθωρισμός βρίσκεται στο 20%, η τουρκική λίρα έχασε πέρυσι 30% της αξίας της και η ανεργία είναι υψηλή.
Η ακύρωση των εκλογών της 31ης Μαρτίου επέτρεψε εξάλλου στον Ιμάμογλου να εμφανίζεται ως το θύμα μιας αδικίας. Μέσα σε μερικές εβδομάδες, από άγνωστος δήμαρχος μιας περιφερειακής συνοικίας της Κωνσταντινούπολης, έγινε πολιτική προσωπικότητα πρώτης γραμμής.
Για πρώτη φορά ο Ερντογάν βρέθηκε στην άμυνα, σύμφωνα με τον Σονέρ Τσαγκαπτάι, του Washington Institute of Near East Policy. «Ο Ιμάμογλου ήταν αυτός που επέβαλε την ατζέντα στα μέσα ενημέρωσης και ο Ερντογάν αυτός που αντιδρούσε», υπογραμμίζει.
Οι Κούρδοι ψηφοφόροι, οργισμένοι από τη βάναυση καταστολή των κούρδων αντιπολιτευομένων και αγωνιστών που λαμβάνει χώρα από το 2016, διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο, σύμφωνα με τους παρατηρητές.
Το κύριο φιλοκουρδικό κόμμα, το HDP, κάλεσε ανοικτά τους υποστηρικτές του να ψηφίσουν υπέρ του Ιμάμογλου και η σημαία του ήταν ορατή στις πολυάριθμες διαδηλώσεις χαράς που ακολούθησαν την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων.
Ποιές θα είναι οι συνέπειες για τον Ερντογάν;
Η απώλεια της οικονομικής και πολιτιστικής πρωτεύουσας της χώρας, όπου ζουν 15 εκατομμύρια άνθρωποι, είναι μεγάλη ήττα για τον Ερντογάν. «Οποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία», συνήθιζε να λέει ο πρόεδρος.
«Το γενικό επιτελείο του AKP θα προσπαθήσει πιθανόν να σχετικοποιήσει την εμβέλεια αυτών των εκλογών και να συμπεριφερθεί σαν όλο αυτό να μην είναι πολύ σημαντικό», εκτιμά ο Μπερκ Εσέν, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Μπιλκέντ της Αγκυρας.
Ομως η εξασθένηση του Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη θα μπορούσε να ενισχύσει τους διαφωνούντες στην παράταξή του και να ενθαρρύνει να περάσουν στη δράση αυτούς που διστάζουν να δημιουργήσουν τη δική τους κίνηση, όπως τον πρώην πρωθυπουργό, Αχμέτ Νταβούτογλου και τον πρώην πρόεδρο, Αμπντουλάχ Γκιούλ.
Η ήττα της Κυριακής είναι ακόμη πιο ταπεινωτική για τον Ερντογάν, επειδή αυτός ο τελευταίος είχε κινητοποιήσει όλους τους κρατικούς πόρους χάρη «στον έλεγχο που ασκεί στους θεσμούς, από τα μέσα ενημέρωσης μέχρι τα δικαστήρια, περνώντας από τις εκλογικές αρχές», υπογραμμίζει ο Τσαγκαπτάι.
Είναι ωστόσο πολύ νωρίς για να πει κανείς ότι αυτή η ήττα σηματοδοτεί την αρχή του τέλους για τον Ερντογάν, ο οποίος παραμένει μακράν ο δημοφιλέστερος πολιτικός στην Τουρκία. Ο ίδιος υποβάθμισε τη σημασία της ψηφοφορίας, χαρακτηρίζοντάς τη «συμβολική».
Χουριέτ: Νέα, διαφορετική εποχή για την τουρκική πολιτική
Το αποτέλεσμα των επαναληπτικών δημοτικών εκλογών στην Κωνσταντινούπολη ήταν σχεδόν βέβαιο από την βραδιά της 6ης Μαΐου, όταν το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο της Τουρκίας (YSK) ακύρωσε το αποτέλεσμα των εκλογών της 31ης Μαρτίου και επομένως την νίκη του υποψηφίου της αντιπολίτευσης, Εκρέμ Ιμάμογλου, έπειτα από αίτημα του κόμματος ΑΚΡ του προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), αναφέρει σε άρθρο του ο αρθρογράφος της «Χουριέτ», Σερκάν Ντεμιρτάς.
Στο άρθρο του υπό τον τίτλο «Οι εκλογές στην Κωνσταντινούπολη εισάγουν μια νέα, διαφορετική εποχή για την τουρκική πολιτική» ο Ντεμιρτάς αναφέρεται στους βασικούς λόγους που οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα.
Καταρχάς, η αιτιολογία του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου για την ακύρωση της νίκης του Ιμάμογλου δεν έπεισε καθόλου την τουρκική κοινή γνώμη. Αποτέλεσμα, ένα βαρύ πλήγμα στην έννοια της δικαιοσύνης και στη συνείδηση του λαού, αλλά και ένα ακόμη μεγαλύτερο κύμα συμπάθειας προς τον Ιμάμογλου, ο οποίος παρουσιάστηκε ως το θύμα αυτής αμφιλεγόμενης δικαστικής απόφασης.
Η αύξηση στην διαφορά των ψήφων μεταξύ του Ιμάμογλου και του αντιπάλου του υποψηφίου του AKP, Μπιναλί Γιλντιρίμ, απέδειξε ότι ακόμη και εκείνοι που στις πρώτες εκλογές είχαν ψηφίσει τον Γιλντιρίμ, τώρα ψήφισαν τον Ιμάμογλου. Ετσι εξηγείται γιατί ο Ιμάμογλου αύξησε κατά 500.000 ψήφους και πλέον το ποσοστό του μέσα σε λιγότερο από έξι εβδομάδες.
Δεύτερον, ο αδέξιος τρόπος με τον οποίον το AKP επιχείρησε να αλλάξει την οπτική των ψηφοφόρων – όπως για παράδειγμα η εκμετάλλευση της έκκλησης του Οτσαλάν – έχει αποδειχτεί ότι ήταν ιδιαίτερα καταστροφικός.
Μια επιστολή, την οποία ο αρχηγός του PKK, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, έστειλε λίγο πριν από τις εκλογές και με την οποία καλούσε τους Κούρδους ψηφοφόρους να παραμείνουν ουδέτεροι, δεν πέτυχε τον σκοπό της. Αντίθετα, προκάλεσε περαιτέρω απώλειες σε εθνικιστικές ψήφους, ενώ ταυτόχρονα συσπείρωσε τα μέλη του HDP να συνταχθούν με τον Ιμάμογλου. Μαζί με την επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών, το αφήγημα του AKP σχεδόν εκμηδένισε την ικανότητά του να ελέγχει και να διαμορφώνει την κοινή γνώμη.
Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ
«Οποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία», συνήθιζε να λέει ο πρόεδρος
