Δεκαετία του ’80. Η οικογένεια συγκεντρώνεται απέναντι από την τηλεόραση, η οποία υπάρχει πλέον σχεδόν σε κάθε σπίτι. Αρχίζει μία από τις πιο επιτυχημένες τηλεοπτικές σειρές της εποχής, με τον Ντέιβιντ Χάσελχοφ να υποδύεται έναν πρώην αστυνομικό, που καλείται να πατάξει το έγκλημα με όχημα τον υπερσύγχρονο «ΚΙΤΤ». Πρόκειται για ένα αυτοκίνητο που μιλά και σκέφτεται σαν άνθρωπος, δεν χρειάζεται οδηγό και «πιάνει» μεγάλες ταχύτητες.
Στο τέλος της χρονιάς, ο μικρός γιος της οικογένειας ανοίγει το δώρο που βρίσκει κάτω από το Χριστουγεννιάτικο δέντρο, το οποίο περιέχει το ρολόι του ΚΙΤΤ! Κατεβάζει από αυτό τις «ράμπες εκτόξευσης», το κουρδίζει και μέσα από το ρολόι βγαίνει το αυτοκίνητο του ιππότη της ασφάλτου!
Το συγκεκριμένο παιχνίδι ίσως να μην συγκινεί τα σημερινά παιδιά, αφού στις προτιμήσεις τους κυριαρχούν τα πιο πρωτότυπα τεχνολογικά gadget, κινητά και τάμπλετ. Aλλωστε, ακόμη και αν το επιθυμούσαν, δεν θα μπορούσαν να το βρουν, διότι δεν διατίθεται πλέον στην αγορά. Υπάρχει μόνο στις αναμνήσεις μεσηλίκων και πιθανόν στις αποθήκες κάποιων συλλεκτών.
Eνας από αυτούς, είναι ο σκηνοθέτης Θανάσης Ιατρίδης. Διαθέτει περισσότερα από 12.000 παιχνίδια, που χρονολογούνται από το 1905 έως τις αρχές της δεκαετίας του ’90. «Το παλιότερο παιχνίδι της συλλογής μου, είναι μια τσίγκινη ρόδα, γιαπωνέζικης κατασκευής, τυπωμένη με πολύ ωραίες τσιγκογραφίες», αναφέρει ο κ. Ιατρίδης μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού – Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM».
Ο Θανάσης Ιατρίδης περιγράφει το γεγονός που τον «συγκλόνισε», όπως χαρακτηριστικά λέει, και το οποίο αποτέλεσε αφορμή για να αρχίσει συστηματικά να αναζητά παλιά παιχνίδια, τα οποία να έχουν μία ιστορία. Oλα συνέβησαν σε ένα περιβάλλον, που ενδεχομένως να ξεπερνά την σκηνοθετική του φαντασία. «Το 1994, για τις ανάγκες μιας τηλεοπτικής παραγωγής, πήγαμε να κάνουμε γυρίσματα σε ένα αρχοντικό της Κηφισιάς, ένα σπίτι που εγκατέλειψαν οι ιδιοκτήτες του την δεκαετία του ’40, εν μέσω πολέμου, για να μεταναστεύσουν στην Αμερική και το οποίο από τότε έμεινε κλειστό και άθικτο», λέει ο κ. Ιατρίδης, που συμμετείχε στα γυρίσματα ως βοηθός παραγωγής.
«Η οικιακή βοηθός του σπιτιού, που παρέμεινε από τότε, μας ξενάγησε σε διάφορα δωμάτια, ανάμεσά τους και σε δύο παιδικά, όπου βρίσκονταν ανέγγιχτα τα παιχνίδια των παιδιών και σε μία γωνιά στολισμένο το Χριστουγεννιάτικο δέντρο», περιγράφει ο Θανάσης Ιατρίδης, λέγοντας ότι «τα αλογάκια και οι όμορφες πορσελάνινες κούκλες, μου έκαναν ένα “κλικ”, ότι αυτά τα παιχνίδια τα οποία στέκονται βουβά όλα αυτά τα χρόνια, θέλουν να “μιλήσουν”, θέλουν να νιώσουν τη ζεστασιά και την τρυφερότητα που είχαν από εκείνα τα παιδιά, τότε».
Τη «ζεστασιά» αυτή, την ένιωσε πολλά χρόνια αργότερα, σε ένα παλαιοπωλείο της Θεσσαλονίκης, απ’ όπου αγόρασε ένα παιχνίδι, το οποίο συνόδευε ένα σημείωμα, γραμμένο το 1938 από έναν πατέρα, με αφιέρωση στην κόρη του, Ελενίτσα.
Ο ιδιότυπος συλλέκτης, επιμένει ότι τα παιχνίδια είναι η ιστορία μας. «Μέσα από αυτά, ξετυλίγεται ολόκληρη η ανθρωπότητα, από την δημιουργία της έως σήμερα. Από τις αρχαίες τοιχογραφίες όπου εικονίζονται παιδάκια να παίζουν με απλά πήλινα παιχνίδια, μέχρι αιώνες αργότερα, σε πίνακες και περιγραφές, βλέπουμε και πάλι παιδιά να παίζουν, να ονειρεύονται, να ζουν όπως ζήσαμε εμείς και περίπου όπως ζουν και τα δικά μας παιδιά», λέει χαρακτηριστικά.
Δεν παραλείπει να αναφερθεί στην ανάπτυξη που γνώρισαν ελληνικές εταιρίες κατασκευής παιχνιδιών την δεκαετία του ’70, όπως η El Greco, η Lyra και η Mister P, οι οποίες μάλιστα προχωρούσαν σε εξαγωγές παιχνιδιών. Μερικά από τα πιο δημοφιλή παιχνίδια τους, όπως λέει, ήταν όσα σχετίζονταν με κάποιο τηλεοπτικό προϊόν, όπως φιγούρες των «Dukes», κούκλες της «Χάιντι» και του «Πέτερ», η «Μάγια η Μέλισσα», αλλά και τα «Μικρά μου Πόνυ». Αξιοσημείωτη είναι μάλιστα, όπως λέει ο κ. Ιατρίδης, η μυρωδιά που είχαν τα πόνυ και άλλες κούκλες της El Greco, κάτι που δεν κατάφεραν να πετύχουν οι ξένες εταιρίες που συνέχισαν την παραγωγή τους.
Ο Θανάσης Ιατρίδης, ένας εκ των σκηνοθετών της τηλεοπτικής σειράς «Κλεμμένα Oνειρα», λέει πως το δικό του όνειρο είναι να μπορέσει κάποια μέρα να εκθέσει την συλλογή του, ενώ εύχεται «τα όνειρα όλων να γίνουν πραγματικότητα και πάντα να έχουμε στο μυαλό και την καρδιά μας γεύσεις, όνειρα και στιγμές από το παρελθόν, πάντα με την παιδική αθωότητα»…
Βαρβάρα Καζαντζίδου
Φωτογραφία: ΑΠΕ-ΜΠΕ
