Δίκοπο μαχαίρι η Χάγη

Τη διαδικασία προσφυγής για επίλυση διαφορών Ελλάδας – Τουρκίας στο δικαστήριο της Χάγης βάζει στο μικροσκόπιο το Sputnik, εξετάζοντας παραμέτρους της και πιθανά σενάρια. Τι λέει στο Sputnik διακεκριμένος τουρκολόγος.
Το σενάριο της προσφυγής στο διεθνές δικαστήριο στη Χάγη για την επίλυση διαφορών Ελλάδας – Τουρκίας φαίνεται να κερδίζει έδαφος υπό προϋποθέσεις. Ωστόσο, η διαδικασία, αν ξεκινήσει επίσημα, έχει πολλά στάδια για την υλοποίηση της.
Οι Τούρκοι φαίνεται ότι είναι διατεθειμένοι να κλιμακώσουν την πίεση προς τη χώρα μας.
«Η Τουρκία κατάλαβε από το σκηνικό της Συμφωνίας των Πρεσπών ότι η Ελλάδα υποκύπτει σε χώρες που δεν την απειλούν στρατιωτικά και οικονομικά, άρα είναι αδύναμη και είναι διατεθειμένη προς αποφυγήν σύγκρουσης με αυτές που την απειλούν, να τα δώσει όλα. Για τον λόγο αυτό, η τουρκική πολιτική ηγεσία πιέζει υπερβολικά την Ελλάδα. Ο Ερντογάν προσπαθεί να κάνει τη χώρα να ενδώσει με bullying, όπως προσπάθησε με τη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης. Η Ελλάδα τότε έδιωξε τον Λίβυο Πρέσβη, ενώ θα έπρεπε να είχε διώξει τον Τούρκο», επισημαίνει στο Sputnik, ο Δημήτρης Σταθακόπουλος, Δρ Παντείου Πανεπιστημίου, τουρκολόγος, συνεργάτης του κέντρου Τουρκικών και Ευρασιατικών μελετών του Πανεπιστημίου Πειραιά, δικηγόρος στον Αρειο Πάγο.
«Για να οδηγηθεί μια διαφορά ενώπιων του δικαστηρίου της Χάγης, ενδέχεται να υπάρχουν τα αντισυμβαλλόμενα μέρη (σ.σ. όταν συμφωνούν να πάνε μαζί) ή τα αντίδικα (σ.σ. όταν δεν υπάρχει καμία σύμπλευση αλλά προσφεύγουν κατευθείαν εκεί).
Στην περίπτωση που συμφωνήσουν να πάνε εκεί και για να γίνει και κάτι επί της ουσίας, πρέπει να γίνει ένα είδος προσυμφώνου, ένα μνημόνιο κατανόησης. Εκεί θα αναγράφεται ρητά τι θέλουμε να λύσουμε».
Τα πιθανά αγκάθια
Ο δρόμος προς τη Χάγη φαίνεται να έχει πολλά «αγκάθια». Πώς μεταφράζεται αυτό για την ελληνική πλευρά;
«Θέλει αυξημένη πλειοψηφία συνταγματικά ή όχι ώστε να περάσει από το ελληνικό κοινοβούλιο; Εδώ, υπάρχει το συγκεκριμένο ερώτημα για την προσφυγή στη Χάγη, καθώς δεν είναι σαφές, έχει διεθνές ή διμερές χαρακτήρα», διερωτάται ο καθηγητής και εξηγεί.
«Υπενθυμίζω ότι, για παράδειγμα, κατά τη συμφωνία των Πρεσπών, κάποιοι έλεγαν ότι ήταν διεθνής σύμβαση και η κυβέρνηση δεν μπορούσε να την ψηφίσει μόνη της, αλλά με τη συμμετοχή περισσότερων βουλευτών, ενώ, άλλοι υποστήριζαν, ότι είναι διμερής σύμβαση, άρα και η κυβέρνηση μπορούσε να την περάσει μόνη της. Θα υπάρξει ένα προβληματικό θέμα αναφορικά με το ποιος θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα και αν θα έχει τη νόμιμη εξουσιοδότηση, συνταγματικά, να το κάνει αυτό. Ποιος θα υπογράψει το έγγραφο της προσφυγής; Θα είναι ο Πρωθυπουργός εξουσιοδοτημένος από τη Βουλή ή ο Υπουργός Εξωτερικών από την κυβέρνηση;».
Τι θα θέσει η Τουρκία στο τραπέζι
«Εστω ότι λύνεται το διαδικαστικό. Η Τουρκία, στη συνέχεια, θα θέσει και άλλα ζητήματα στο τραπέζι. Αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου, αναμόχλευση των θεμάτων για τη συμφωνία που έχουν κάνει με τη Λιβύη και για τον θαλάσσιο χώρο νοτίως της Κρήτης. Σίγουρα θα τεθεί και το θέμα προστασίας-εποπτείας της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης».
Αν η Ελλάδα πει όχι σε αυτά, η διαδικασία διακόπτεται και θα συνεχιστεί μόνο εφόσον βρεθεί κοινός τόπος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
«Αν αρνηθούμε, δεν υπάρχει το συνυποσχετικό και δεν πηγαίνουμε στη Χάγη. Η Ελλάδα διακηρύσσει ότι το μόνο που συζητά ενώπιον της Χάγης είναι το θέμα της υφαλοκρηπίδας, το οποίο από το 1982, μετά τη συνθήκη του Μοντέγκο Μπέη, έχει επεκταθεί και σε αυτό που λέμε ΑΟΖ.
Η Τουρκία ενδέχεται να υπαναχωρήσει και θα δεχθεί να συζητήσει μόνο το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας. Σε βάθος χρόνου όμως η τουρκική πολιτική ηγεσία θα επανέλθει. Εστω και αν πει η Τουρκία πάμε να λύσουμε το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας, η ηγεσία της θα επανέλθει σε δύο τρία χρόνια, με νέες διεκδικήσεις. Μια από αυτές θα είναι η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών.
Δεν είναι απίθανο να θέσει θέμα στο μέλλον για προστασία των Μουσουλμάνων στην Ελλάδα. Αυτό έχει να κάνει με το μεταναστευτικό και τη διαχείρισή του, αλλά και με το επιχείρημα ότι η γείτονα ενδιαφέρεται για την προστασία των Μουσουλμάνων στη χώρα μας».
Η προετοιμασία της κοινής γνώμης για τη Χάγη
Οι αναφορές στο Διεθνές δικαστήριο της Χάγης είναι συχνές στη δημόσια σφαίρα.
«Επιχειρείται ένα μασάζ, μια προετοιμασία της κοινής γνώμης στην Ελλάδα, για να δεχθεί τη Χάγη. Αυτά τα πράγματα δεν γίνονται ακαριαία όπως έγιναν, με τις Πρέσπες. Θέλουν μεθόδευση.
Δεν είναι τυχαίες δύο δημοσκοπήσεις που έγιναν στα τέλη Ιανουαρίου, με ένα ερώτημα που σίγουρα δεν τίθεται τυχαία. Θέλετε σύγκρουση ή Χάγη; Ανάμεσα σε αυτά τα δύο υπάρχει ένα τεράστιο κενό, μια σειρά πραγμάτων που δεν τα σκέφτεται και δεν τα συζητάει κανείς.
Επιπλέον, μόνο τυχαία δεν είναι η εκδήλωση του ΕΛΙΑΜΕΠ μέσα στον τρέχοντα μήνα, αναφορικά με τη Χάγη όπου συμμετέχουν πολιτικοί και ο πρώην πρωθυπουργός, Γιώργος Παπανδρέου. Εκεί, θα παρουσιαστεί η προσφυγή στη Χάγη σαν κάτι ευρωπαϊκό και δημοκρατικό. Φυσικά και είναι, αν πηγαίνουμε να λύσουμε διαφορές με την Ελβετία, με τη Δανία, με το Λουξεμβούργο. Οχι όμως με την Τουρκία».
Η λύση που προτείνει ο καθηγητής είναι η ελληνική διπλωματία να ακονίσει όλα τα όπλα της απέναντι στην Τουρκία, που είναι αρκετά.
Λάμπρος Ζαχαρής