Στα τέλη του 2018, δύο ξένες εταιρείες αποφάσισαν να κατακλύσουν την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη με ηλεκτρικά πατίνια. Ωστόσο, το κράτος πιάστηκε… εντελώς απροετοίμαστο, καθώς ουδείς γνωρίζει το ακριβώς θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας τους.
Τις τελευταίες εβδομάδες, η κυκλοφοριακή «ζωή» σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη έχει αλλάξει άρδην. Και ο λόγος δεν είναι άλλος από τα… ηλεκτρικά πατίνια, τα οποία βρίσκονται σε κάθε πιθανό σημείο των δύο μεγαλύτερων πόλεων της Ελλάδας.
Η ανεξέλεγκτη και άναρχη χρήση αυτή της νέας μορφής εναλλακτικής μετακίνησης, πέραν των περιβαλλοντικών ωφελειών, έχει επιφέρει και σειρά προβλημάτων, τα οποία κατά κύριο λόγο σχετίζονται με την κυκλοφοριακή ασφάλεια.
Κάνοντας μία βόλτα στο κέντρο της Αθήνας, θα μπορούσε κάποιος να παρατηρήσει δεκάδες «ορφανά» πατίνια σε πεζοδρόμια, πάρκα, πιλοτές πολυκατοικιών, χώρους πρασίνου, πλατείες, ακόμη και σε κεντρικούς αυτοκινητόδρομους.
Τι ακριβώς, επομένως, συμβαίνει μ’ αυτά τα ηλεκτρικά πατίνια; Ποιες εταιρείες δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη αγορά; Ποια είναι τα προβλήματα που καλούνται να λύσουν οι δημοτικές αρχές; Και γιατί το δημόσιο «πιάνεται» αδιάβαστο για ακόμη μία φορά;
Οι δύο εταιρείες
Στην ελληνική αγορά των ηλεκτρικών, κοινόχρηστων πατινιών δραστηριοποιούνται δύο εταιρείες: Η αμερικανική «Lime» και η γερμανική «Hive», η οποία ανήκει στη Daimler – εταιρεία που ελέγχει και την ελληνική «Beat».
Τα πρώτα πατίνια έκαναν την εμφάνισή τους στην πόλη της Θεσσαλονίκης στα τέλη του Δεκεμβρίου, ενώ λίγες εβδομάδες αργότερα άρχισαν να κατακλύζουν και την Αθήνα. Η λειτουργία τους εδράζεται στο διαδίκτυο, καθώς ο χρήστης μπορεί να κάνει χρήση του πατινιού, μέσω μίας απλής ηλεκτρονικής εφαρμογής.
Μπαίνοντας στο σχετικό «app», μπορεί να «ενεργοποιήσει» το πατίνι και να μεταβεί όπου ακριβώς επιθυμεί, χωρίς κανέναν περιορισμό. Στο τέλος της διαδρομής, αφήνει το πατίνι και καταβάλλει το σχετικό αντίτιμο μέσω κάρτας.
Τα προβλήματα
Η ευκολία χρήσης, ωστόσο, συνεπάγεται και πλήθος προβλημάτων στην εύρυθμη λειτουργία των δύο πόλεων. Οι χρήστες εγκαταλείπουν σε κάθε δυνατό σημείο τα πατίνια, αδιαφορώντας σε πολλές περιπτώσεις για το αν εμποδίζουν ή ενοχλούν.
Παράλληλα, η δυνατότητα ανάπτυξης σχετικά υψηλών ταχυτήτων (σ.σ. 25 χιλιόμετρα/ώρα) «επιτρέπει» στους χρήστες να κινούνται ακόμη και σε κεντρικούς δρόμους, χωρίς να τηρούνται οι κανόνες οδικής και κυκλοφοριακής ασφάλειας.
Αλλωστε, δεν πρέπει να λησμονηθεί το γεγονός ότι ο αριθμός των τροχαίων ατυχημάτων, στα οποία εμπλέκεται ένα… πατίνι, αυξάνεται ολοένα και περισσότερο το τελευταίο διάστημα. Πρόκειται, μάλιστα, για ένα φαινόμενο, το οποίο έχει ήδη προκαλέσει τη διενέργεια προκαταρκτικής εισαγγελικής έρευνας στη Θεσσαλονίκη, έπειτα από μηνυτήρια αναφορά πολίτη της πόλης.
Είχε προηγηθεί σοβαρό τροχαίο ατύχημα, με θύμα έναν 16χρονο, καθώς το πατίνι, το οποίο χειριζόταν, συγκρούστηκε με διερχόμενο Ι.Χ. αυτοκίνητο, με αποτέλεσμα ο νεαρός να διακομιστεί στο νοσοκομείο.
Αγνωστο το νομικό και θεσμικό πλαίσιο
Το μείζον πρόβλημα, όπως παραδέχεται στέλεχος της διεύθυνσης Σχεδίου Πόλεως και Αστικού Περιβάλλοντος του Δήμου Αθηναίων, συνίσταται στην απουσία ενός συγκεκριμένου νομικού και θεσμικού πλαισίου λειτουργίας.
Εν ολίγοις, δεν γνωρίζουμε ως τι λογίζεται ένα… πατίνι: Ως δίτροχη μηχανή; Ως ποδήλατο; Θα πρέπει να κυκλοφορούν στους δρόμους; Θα πρέπει να κυκλοφορούν στα πεζοδρόμια; Πού μπορούν να σταθμεύουν; Η τροχαία μπορεί να κόψει κλήση; Οι χρήστες οφείλουν να τηρούν τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας;
Στο πλαίσιο αυτό, η διεύθυνση τροχαίας Θεσσαλονίκης έχει ήδη ξεκινήσει σχετική έρευνα, κατόπιν εντολής της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης, ενώ ο Δήμος Αθηναίων έχει προχωρήσει στην ανάληψη παρεμφερών μέτρων, συγκροτώντας ειδική ομάδα εργασίας.
Μάλιστα, η ίδια πηγή από τον Δήμο της Αθήνας καταγγέλλει μέσω του Sputnik την έλλειψη οποιασδήποτε αρμοδιότητας εκ μέρους των δημοτικών υπηρεσιών επί της λειτουργίας, της αδειοδότησης και του ελέγχου των ηλεκτρικών πατινιών.
Τα πρώτα μέτρα
Στην ειδική ομάδα εργασίας, η οποία συγκροτήθηκε προσφάτως, συμμετέχουν και οι εκπρόσωποι των δύο εταιρειών – Lime και Hive – με στόχο, όπως επισημαίνει ο αξιωματούχος του Δήμου Αθηναίων, τη διαμόρφωση μίας ολοκληρωμένης πρότασης προς το υπουργείο Υποδομών και το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη για την άμεση θέσπιση του απαιτούμενου θεσμικού πλαισίου.
Προχωρώντας ένα βήμα παρακάτω, τόσο οι δημοτικές αρχές όσο και οι εταιρείες διαχείρισης των πατινιών έχουν προβεί στη σύσταση ειδικών οδηγιών, προκρίνοντας τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων ασφαλείας, όπως η χρήση κράνους, η αποφυγή κυκλοφορίας σε κεντρικούς δρόμους, η τήρηση του ΚΟΚ κλπ.
Παρότι – σε πρωταρχικό επίπεδο – ο Δήμος Αθηναίων φαίνεται να στηρίζει αυτή την εναλλακτική μορφή μετακίνησης, δεν παραλείπει να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, λόγω και της μη ανάπτυξης ενός ολοκληρωμένου δικτύου ποδηλατοδρόμων, όπως αντίθετα συμβαίνει στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης.
Την ίδια ώρα, προληπτικά μέτρα έχουν υιοθετήσει και οι δύο εταιρείες διαχείρισης, ανακοινώνοντας τη μείωση του ανώτατου ορίου ταχύτητας από τα 25 χιλιόμετρα/ώρα σε 20 χιλιόμετρα/ώρα και προαναγγέλλοντας τη θέσπιση «εικονικών περιφράξεων» – μέτρο, το οποίο αναμένεται να περιορίσει το γεωγραφικό εύρος χρήσης των πατινιών.
Η προτεινόμενη ρύθμιση
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, παρουσιάζει – μέσω του Sputnik – τις δικές του προτάσεις για τη ρύθμιση της αγοράς των ηλεκτρικών πατινιών.
«Μπορείς να το αντιμετωπίσεις ως έναν πεζό ή ως ένα ποδήλατο» υπογραμμίζει, ευθύς εξαρχής, προκρίνοντας μεταξύ άλλων τα παρακάτω μέτρα:
- Απαγόρευση της κίνησης στα πεζοδρόμια
- Οριοθέτηση των χώρων στάθμευσης των πατινιών
- Κυκλοφορία στη δεξιά λωρίδα του δρόμου
- Υποχρεωτική κυκλοφορία στους ποδηλατοδρόμους (όπου αυτοί υπάρχουν)
- Τήρηση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.
«Η ρύθμιση της λειτουργίας τους είναι αναγκαία» επισημαίνει, επιπλέον, κάνοντας ειδική αναφορά στην ταχύτητα αλλά και στο «πού και πώς τα παρατάς», ενώ δεν παραλείπει να σημειώσει ότι το όλων ζήτημα είναι «και θέμα προσωπικότητας του καθενός».
Παράλληλα, ο κ. Κεπαπτσόγλου προτείνει την απαγόρευση στους δρόμους ταχείας κυκλοφορίας, όπως για παράδειγμα στη λεωφόρο Συγγρού. «Αυτό μπορεί να γίνει εύκολα, μέσω του συστήματος της τηλεματικής. Μπορεί το σύστημα να το απαγορεύσει».
«Αν απαγορεύσεις την κυκλοφορία στους μεγάλους δρόμους και περιορίσεις την κυκλοφορία στα πεζοδρόμια, δεν βλέπω τον λόγο για να απαγορεύσεις κάτι το οποίο κινείται με 20 χιλιόμετρα/ώρα» αποφαίνεται ο ειδικός επιστήμονας.
Στο ίδιο πλαίσιο, ο καθηγητής στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Θάνος Βλαστός, μιλώντας επίσης στο Sputnik, επικαλείται το παράδειγμα των υπόλοιπων ευρωπαϊκών πόλεων, όπου «τα πατίνια κυκλοφορούν σε λωρίδες ποδηλάτου, ποδηλατοδρόμους, πεζόδρομους και δρόμους ήπιας κυκλοφορίας με όριο ταχύτητας τα 30 χιλιόμετρα/ώρα».
«Αν και δεν είναι θεσμοθετημένοι, πολλοί δρόμοι ελληνικών πόλεων λειτουργούν ως ήπιας κυκλοφορίας. Αλλωστε, είναι γνωστό ότι, όταν τα πεζοδρόμια είναι στενά ή κατειλημμένα από εμπόδια, ο κόσμος περπατάει στο δρόμο».
Πώς λύθηκε το πρόβλημα στο εξωτερικό
Αντίστοιχα προβλήματα, όπως αυτά που περιγράφονται παραπάνω, εμφανίστηκαν και σ’ άλλες μεγάλες πόλεις του εξωτερικού. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Σαν Φρανσίσκο, όταν «σε μία βραδιά εμφανίστηκαν χιλιάδες πατίνια».
«Η πόλη αντιμετώπισε προβλήματα, κυρίως πάνω στα πεζοδρόμια. Τέθηκαν κάποιοι κανόνες και λύθηκαν κάποια προβλήματα. Προφανώς δεν λύθηκαν όλα, αλλά η δουλειά έγινε και μπήκε τάξη» διευκρινίζει ο κ. Κεπαπτσόγλου.
Πέραν των υποδομών (σ.σ. πεζόδρομοι, ποδηλατοδρόμοι, λωρίδες ήπιας κυκλοφορίας) και του θεσμικού πλαισίου, δεν παραλείπει να εκθειάσει και την οδηγική συμπεριφορά στο εξωτερικό, η οποία απέχει παρασάγγας από την ελληνική πραγματικότητα. «Εκεί οι οδηγοί προσέχουν τα σκούτερ» σχολιάζει χαρακτηριστικά, απευθύνοντας έκκληση για τη βελτίωση της οδηγικής εκπαίδευσης των Ελλήνων.
Το μέλλον στα αστικά περιβάλλοντα(;)
Σε κάθε περίπτωση και παρά τα όποια προβλήματα, ο κ. Κεπαπτσόγλου θεωρεί τα ηλεκτρικά πατίνια ως «το μέλλον της κίνησης στον αστικό χώρο για μικρές αποστάσεις».
«Είναι πολύ μεγάλο λάθος να το απαγορεύσουμε. Αυτή η χώρα μου θυμίζει «τη μαμά που δεν μαθαίνει ποδήλατο στο παιδί της, επειδή φοβάται μήπως πέσει» συνεχίζει στο ίδιο πλαίσιο.
Μάλιστα, εξαίρει και τη μακροπρόθεσμη συνεισφορά των πατινιών στην προσπάθεια ανάδειξης ενός νέου κυκλοφοριακού μοντέλου, ιδίως στις ήδη επιβαρυμένες αστικές περιοχές.
«Ο,τι μειώνει τον αριθμό των οχημάτων και περιορίζει την ταχύτητα, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση» σχολιάζει χαρακτηριστικά, παρότι δεν αποφεύγει να προειδοποιήσει ότι τα πατίνια μπορούν να αποδειχθούν… «μόδα που περνάει».
Υπερθεματίζοντας, ο κ. Βλαστός ξεκαθαρίζει ότι «η απαγόρευση δεν επιλύει κανένα πρόβλημα, ενώ αντίθετα παρατείνει το καθεστώς μιζέριας». «Με μια τέτοια απόφαση, η ελληνική πόλη θα έκλεινε για ακόμη μια φορά τα μάτια απέναντι σε ένα πρόβλημα, που η λύση του είναι γνωστή καθώς και ευεργετική για ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων της».
Αλλωστε, κατά τον ίδιο, η θεσμοθέτηση λωρίδων ήπιας κυκλοφορίας, με όριο ταχύτητας τα 30 χιλιόμετρα/ώρα, «θα καθιστούσε τους δρόμους, κυρίως στις γειτονιές, πιο ειρηνικούς, πιο ασφαλείς και πιο φιλικούς σε ηλικιωμένους, παιδιά, ανάπηρους, κάθε πεζό και φυσικά, στους ποδηλάτες».
Πηγή Sputniknews, Γεράσιμος Χιόνης
